Erzincan İliç’te Sabırlı Köyü sakinlerinin yüzde 80’i Amerikalıların, yüzde 20’si de Çalık Grubu’nun olan Anagold Madencilik’e ait atık havuzlarından kaynaklı yaşanacak ‘siyanür ve sülfürik asit tehdidi’ne karşı mücadelesini sürdürüyor.
Yabancı ortaklı altın madeni, üç kat daha genişletilmek istenirken Anayasa Mahkemesi (AYM) kritik bir karara imza attı. AYM, Erzincan İliç’te faaliyet yürüten ve kapasite artışı gerçekleştirmek isteyen Anagold Madencilik’in özel hayata saygı hakkını ihlal ettiğine karar verdi. İliç’te yaşayan Eşref Demir’in başvurusunu değerlendiren AYM, projeye verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararının yanı sıra, Erzincan İdare Mahkemesi tarafından yapılan bilirkişi keşfinin eksikliklerini içeren 18 maddelik bir karara imza attı.
AYM, bölgede yeterli bütüncül etkileri gözeten keşif yapılmadığını belirtti. Avukat İsmail Hakkı Atal, AYM’nin kararı sonrası yaptığı değerlendirmede, kararı uygulamayan her hâkimin gelecekte ortaya çıkabilecek risklerden sorumlu olacağını kaydetti.
AYM’DEN ‘HAK İHLALİ’ KARARI
Gazete Duvar’dan Osman Çaklı’nın haberine göre, Eşref Demir, projeye ilişkin ‘ÇED olumlu’ kararının iptali talebiyle açılan davanın reddedilmesi nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasında bulundu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise şirketin kapasite artışına 2018 yılında ‘ÇED olumlu’ kararı vermişti. Çöpler Altın Madeni adıyla da bilinen madenle ilgili bölgede yaşayan çevrecilerin yanı sıra TMMOB’un da açtığı davalar bulunuyor. Haziran 2023’te TMMOB’un açtığı dava Danıştay 6’ncı Dairesi tarafından değerlendirilmiş ve yeniden bilirkişi keşfi yapılmasına karar verilmişti. Danıştay 6’ncı Dairesi, Erzincan İdare Mahkemesi tarafından yaptırılan keşfin özetle ‘yetersiz’ olduğuna kanaat getirmişti.
Danıştay’ın ardından AYM de madenle ilgili yapılan bireysel başvuruda benzer gerekçeler nedeniyle hak ihlaline karar verdi.
‘HAYVANCILIĞIN ETKİLENİP ETKİLENMEYECEĞİNE İLİŞKİN ESASLI BİR DEĞERLENDİRME YAPILMADI’
Altın madeninin kapasite genişletmesiyle birlikte, ÇED raporunda yer alan ifadelere göre projeden kaynaklı etkilenecek alanın yüzde 77’sinin orman olduğu yaklaşık yüzde 23’ünün de mera olduğu belirtiliyor. Bölgede yaşayanlar hayvancılığın olumsuz etkilerini belirtirken, Erzincan İdare Mahkemesi bilirkişi raporu doğrultusunda ‘ÇED iptali’ için açılmış, davanın 2019 yılında reddine karar vermişti. Yapılan bilirkişi keşfinde Eşref Demir, madenin atık depolama sahasının yaşadığı köye yakın olması nedeniyle metalürji ve malzeme mühendisliği, biyolog ve halk sağlığı uzmanlarının keşif heyetinde olması gerektiğini talep etmiş ancak bu talep kabul edilmemişti.
AYM kararında, bilirkişi raporunu hazırlayan heyette tarım ve hayvancılıkla ilgili hususların mütalaası için ziraat mühendisi bilirkişisinin bulunmadığını belirterek şunları kayda geçirdi: “Bilirkişi raporunda proje faaliyet alanında kalan mera nedeniyle bölgedeki hayvancılığın etkilenip etkilenmeyeceğine ilişkin esaslı bir değerlendirme yapılmadığı görülmüştür.”
BÖLGEDE YÜZEYSEL İNCELEME YAPILMIŞ
ÇED raporunda bölgede yaşayanların temel geçim kaynağının hayvancılık olduğu, proje alanında kalan meranın aktif olarak kullanıldığı ifadelerine atıf yapılan kararda, “Bilirkişi raporunda ise meranın yer yer tahrip olduğu tespitine yer verilmekle yetinilmiş, projenin hayvancılık üzerindeki olası etkileri ve gerekli tedbirler irdelenmemiştir” denildi.
Bilirkişi heyetinin bölgede yüzeysel inceleme yaptığına kanaat getiren AYM üyeleri, ilk derece mahkemesinde de iddialarla ilgili tartışma yapmadığını ifade etti. AYM, davacı iddialarının özetle ‘yeteri kadar dikkate alınmadığını’ savunarak “Mahkemenin bilirkişi raporundan hareketle ortaya koyduğu inceleme ve gerekçesinin ise sınırlı oldu” diye belirtti.
Avukatı İsmail Hakkı Atal da AYM kararı sonrası yaptığı değerlendirmede, “Danıştay’dan sonra AYM’nin hak ihlali kararı, AKP’li Erzincan İdare Mahkemesi’nin maden lehine karar vermesini zorlaştırdı” dedi.
Bu Ilic’lilere bir sorun bakalım kime oy verdiler? Yuzde yuz AKPye dir.