Dilci Attila Aşut ‘bir zamanlar yabancı sözcüklere Türkçe karşılık bulma çabası vardı’ diyerek bir okurunun ‘drone’ye bulduğu Türkçe adı paylaştı.
Attila Aşut Birgün’de “Yabancı sözcüklere Türkçe karşılıklar” başlıklı yazısında “Bir zamanlar ülkemizde, yabancı sözcüklere Türkçe karşılık bulma çabası vardı. Bu çabaların başını da dönemin Türk Dil Kurumu (TDK) ve onun yayın organı Türk Dili dergisi çekiyordu. Başta Ömer Asım Aksoy olmak üzere çok sayıda dilci, yazılarında öz Türkçe sözcükler kullanmakla kalmıyor, yeni türetilen sözcükleri de dergi aracılığıyla ‘görücüye’ çıkarıyorlardı!” diye yazdı.
“…Asım Bezirci de bir dönem Dost dergisinde ‘Halis Acarı’ takma adıyla hazırladığı köşede, okurlardan gelen öz Türkçe sözcük önerilerini eleştirel süzgeçten geçirerek yayımlıyordu. Şimdilerde benzer bir çabayı Dil Derneği’nin Çağdaş Türk Dili dergisinde Yusuf Çotuksöken sürdürüyor…” diye yazan Aşut Feyzullah Çetinkaya adlı bir okurundan gelen mektubu paylaştı.
Mektupta Feyzullah Çetinkaya’nın, Türkçe yazılması da telaffuzu da zor olan insansız hava aracı “drone”nin yerine kargayı çağrıştıran “uçarga” sözcüğünü önerdiği görülüyor:
“Sayın Aşut,
Dil konusundaki yazılarınızı her hafta büyük bir zevkle okuyorum ve çok yararlanıyorum. Sizin de çok iyi bildiğiniz gibi, Türkçenin yabancı diller karşısında varlığını sürdürebilmesi ve gelişebilmesi için özellikle bilim ve teknoloji alanındaki yabancı sözcüklere hızla karşılık bulmamız gerekiyor. Aksi durumda yabancı sözcükler dilimize yerleşmekte ve onları dilimizden söküp atmamız mümkün olamamaktadır. Ancak varlık sebebi bu tür konularla uğraşmak olması gereken Türk Dil Kurumu bu alanda yetersiz kaldığı gibi, yurttaşların önerilerine de kayıtsız kalmaktadır. Mesela ben ‘drone’ ya da ‘insansız hava aracı’ karşılığı olarak ‘uçarga’ sözcüğü kullanılabilir mi diye iki kez sormama karşın Türk Dil Kurumu‘ndan olumlu ya da olumsuz bir yanıt alamadım. Acaba siz, köşenizde küçük bir kutucuk içinde bu tür önerilere yer verebilir misiniz?
Selam ve saygılarımla.”
Aslında silah sanayi üreticilerimiz öz Türkçe konusunda oldukça duyarlı davranarak, Bora (füze) Kargu (drone), Atak (helikopter), Gökbey (helikopter), Samur (tank köprüsü) gibi adlar kullanıyorlar.
Ancak bu onların üretiminin adı; örneğin “drone”lerin ortak bir öz Türkçe karşılığı ya da helikopterin öz Türkçe karşılığı yok.
