Suriye’de hayata geçen Türk-Rus işbirliği şimdi Libya’da gündemde. Erdoğan ile Putin’in anlaşması sahaya nasıl yansıyacağı merak konusu. Libya’ya asker gönderme kararı masadan kalkar mı?
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Vladimir Putin’in önceki gün İstanbul’da yaptıkları ortak açıklamayla ortaya koydukları hareket tarzı, iki ülke arasında Suriye’dekine benzer bir işbirliği modelinin bu kez Libya’da vücut bulmakta olduğunu gösteriyor.
Bu anlaşma ve işbirliği sürecinin Libya’daki durumu nasıl etkileyeceğine ilişkin Hürriyet yazarı Sedat Ergin’den değerlendirmeler geldi.
Ergin’in “Türk-Rus işbirliği Suriye’den sonra bu kez Libya’da devrede” başlıklı yazısının satır başları şöyle:
“Eğer önümüzdeki çok kısa zaman dilimi içinde sahadaki askeri dengeyi dramatik bir şekilde değiştirecek bir sürpriz yaşanmaz ve ateşkes yürürlüğe girerse, mevcut durum Libya’da belli bir süre dondurulmuş olacaktır. Bu geçici statükoda Sarraj başkent Trablus’u tutmakta, buna karşılık ülkenin büyük bir bölümünde alan hâkimiyeti Hafter’de bulunmaktadır.
Gelişmelerin bu yönde yürümesi, Libya’da endişe edilen senaryoları bir süre için bertaraf edecektir. Bununla, Türkiye’nin Libya’daki iç savaşa müdahil olup kendisini burada Hafter ve arkasındaki Rus paralı askerleri, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri gibi diğer aktörlerle bir çatışma içinde bulması gibi en kötü durum senaryolarını kastediyoruz.
Altı çizilmesi gereken bir nokta, varılan mutabakat çerçevesinde Türkiye ile Rusya arasında hem dışişleri, hem de savunma bakanları arasında yakın işbirliğine gidilecek olmasıdır. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Rus mevkidaşı Sergey Şoygu arasındaki işbirliği, herkesin elinde silahla dolaştığı bir arazide yaşanabilecek istenmeyen birtakım ihtimallerin önüne geçmek bakımından özellikle yararlı olabilir….
Uygulandığı takdirde ateşkesin Türkiye’nin Libya’ya asker gönderme planlarını ne yönde etkileyeceğini bu aşamada bilemiyoruz. Ancak uluslararası camiada diplomatik gelişmelere şans tanıyabilmek için krize taraf olan bütün aktörlerin gerginliği tırmandıracak hamlelerden kaçınmaları yolundaki beklentiler güçlenecektir. Bu durumda Türkiye’nin asker gönderme planlarını askıya almamakla birlikte, Libya’ya dönük angajmanını şimdilik daha mütevazı bir düzeyde tutacağı tahmin edilebilir.
Buradaki önemli bir soru, Türkiye ve Rusya’nın üstlendikleri inisiyatif ile soruna çözüm bulmak amacıyla yürütülen ve başını Almanya’nın çektiği Berlin Konferansı inisiyatifi arasında nasıl bir senkronizasyonun sağlanacağı başlığında beliriyor. Bu bağlamdaki ciddi bir sorun, üye ülkelerin kendi aralarında bölünmeleri nedeniyle AB’nin Libya karşısında ortak bir tutum belirleyememesidir. Oysa yakın zamanda yaşanan Suriyeli mülteciler krizi hatırlandığında, Libya’daki iç savaşın önlenememesi halinde bunun Akdeniz üzerinden tetikleyeceği göç dalgası doğrudan Avrupa’yı etkileyecektir.
Libya’ya asker gönderme kararı, Türkiye’nin dış politikasında Cumhuriyet tarihinin en riskli adımlarından biridir. Bununla birlikte, ateşkesin başarısı ve Libya krizine diplomatik kanallardan çözüm bulunması yönünde ilerleme sağlanması, risk ihtimallerini aşağı çekecek olması bakımından olumlu karşılanmalıdır.”
HAFTER REDDETTİ, PUTİN NE YAPACAK?
Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi de, Hafter’in ateşkes çağrısını reddettiğini hatırlatarak, şunları yazdı:
“İki lider ateşkes önerisini geliştirerek Libya’da inisiyatifi ele aldılar. Sarraç hükümetinin kabul ettiği ateşkes önerisini Hafter’in reddettiği açıklandı. Hafter’e ateşkesi kabul ettirme görevini Rusya’nın üstlendiği, Erdoğan ve Putin’in ateşkesi hayata geçirme konusunda kararlı oldukları ifade edilmişti. Rusya, Hafter’i desteklemeye devam mı edecek yoksa ateşkes kararının arkasında mı duracak? Bundan sonra gözler Putin’in üzerine olacak. Rusya Hafter’e desteğini sürdürecek mi. Hafter’in ateşkes kararını tanımaması ihtimaline karşılık, bir B Planı olduğu söylenmişti. Bakalım Hafter’e teslim mi olunacak, yoksa Hafter hizaya mı getirilecek? Libya’da yeni bir süreç başlıyor.”
