Önemli bir antioksidan olan likopen vücut sağlığı için oldukça önemlidir. Hücrelerin onarılma ve yenilenmesinde büyük payı olan likopen, bir tür karotenoid pigmenttir. Domates, karpuz gibi kırmızı meyve ve sebzelerde bulunur, cilt ve vücut sağlığı için önemlidir.
LİKOPEN NEDİR?
Likopen ismi, domatesin Latince karşılığı olan solanum lycopersicum’dan türetilmiştir. Karpuz, domates ve guava gibi meyve-sebzelerde bulunup onlara pigment veren bir karotenoiddir. Pek çok gıdada ciddi oranda bulunan bu doğal bileşik, en güçlü antioksidanlardan olarak nitelenir. Ayrıca pişirildiği durumlarda dahi etkisini yitirmediği için iki türlü tüketiminde de likopen emilimi olur. Cilt yaşlılığının önemli bir faktörü olan tekli oksijen etkisiz kılan en güçlü antioksidandır. Yeterli likopen alımı sayesinde vücut sağlığı korunmakla birlikte yaşlılığa karşı da dinamik bir vücuda sahip olunabilir. Provitamin A olmayan, yani A vitaminine dönüşemeyen likopen DNA’yı, yağları ve proteinleri oksidatif hasardan korur. Vücudun pek çok yerinde depolanma işlevi vardır. Vücutta prostat bezinde, deride, karaciğerde, akciğerde, kalın bağırsakta depolanırken en çok testislerle adrenal bezlerde depolanır.
LİKOPEN NE İŞE YARAR?
Çok güçlü bir antioksidan olan likopen, vücuttaki hücre hasarının önüne geçmek için serbest radikallere karşı mücadele eder. Serbest radikaller, antioksidandan daha yüksek seviyede olduğu durumlarda vücutta oksidatif stres ortaya çıkabilir. Oksidatif stres sonucunda Alzheimer, diyabet ve kalp hastalıkları gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Böylece, bir antioksidan olan likopenin, serbest radikallere karşı mücadele ettiği için dengeleyici ve hücre ömrünü uzatıcı etkisi vardır.
LİKOPENİN FAYDALARI NELERDİR?
Likopenin faydaları çok yönlüdür. Hücre yenilenmesi, cilt ve vücut sağlığı, hastalıklardan korunma, güneş yanıklarından korunma, kalp sağlığına karşı direnç gibi faydaları vardır. Likopenin faydaları aşağıda sıralanmıştır:
– Likopenin düzenli tüketimi kalp-damar hastalığı riskini azaltır. Likopen; serbest radikal hasarını ve “Kötü” LDL kolesterol seviyelerini azaltarak “İyi” HDL kolesterol seviyelerini arttırır.
– Bazı kanser türlerine karşı vücudun savunma mekanizmasını çalıştırır. Kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir ya da bu ilerleyişi önleyebilir. Likopen bakımından en zengin besin olan domatesi daha çok tüketen kişilerde tüketmeyenlere göre prostat kanserine yakalanma riskinin %30 daha az olduğu görülmüştür.
– Kemik sağlığını destekler. Yapılan araştırmalar doğrultusunda likopenin kemik metabolizmasını etkilediği görülmüştür.
– Erkeklerde kısırlık riskini azaltır.
– Güneşin zararlı UV ışınlarından korur. 12 hafta süren bir bilimsel çalışma dahilinde deneye katılan kişiler iki gruba ayrılmıştır. Bir grup likopen alırken diğer grup plasebo almıştır. Tüm katılımcılar UV ışınına maruz bırakıldıktan sonra likopen alan kişilerde daha az cilt reaksiyonu görülmüştür. UV ışınından korunma seviyesi sınırlıdır, bu yüzden yoğun güneş ışını alan yerlerde güneş koruyucularının yerini tutamaz.
– Serbest radikallerin hücre zararına karşı mücadele eder.
– Beyin sağlığını destekler. Bilimsel araştırmalar doğrultusunda kanında daha fazla likopen olan erkeklerin felç olma riskinin %55 daha düşük olduğu görülmüştür.
– Yüzdeki ince çizgilerin azalmasına yardımcı olur.
– Cilt bariyerini korur.
– Gözenekleri sıkılaştırır.
LİKOPEN İÇEREN BESİNLER NELERDİR?
Likopen içeren meyve ve sebzeler kırmızı-pembe renge sahiptir. Bu besinler olgunlaştıkça likopen miktarı da o kadar artar. Aşağıda likopen içeren besinler sıralanmıştır:
– 1 su bardağı doğranmış çiğ domates – 4.63 mg
– 1 fincan domates suyu – 22.00 mg
– 250 mL domates çorbası – 7.20 mg
– 1 fincan konserve domates püresi – 54.40 mg
– 1 fincan güneşte kurutulmuş domates – 24.80 mg
– 1 su bardağı guava – 8.50 mg
– 1 çorba kaşığı salça – 4.60 mg
– 1 su bardağı karpuz – 6.89 mg
– 1 su bardağı pembe ve kırmızı greyfurt – 3.26 mg
– 1 çorba kaşığı ketçap – 2.05 mg
– 1 su bardağı papaya – 2.65 mg
LİKOPENİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Aşırı düzeyde likopen tüketimi likopenemiye yol açabilir. Likopenemi ise ciltte kırmızı ve turunca renklerinde değişiklikler meydana getirir. Bu renk değişikliği ise likopen içeriği bakımından düşük şekilde bir beslenme giderilir. Zararlı bir yan etki olarak görülmez. Hamile, emziren ya da cerrahi operasyon geçiren bir kişinin doktor tavsiyesi doğrultusunda olmadığı müddetçe likopen takviyesi kullanılması önerilmez.
