SEFERİ NE DEMEK?
Seferi, çeşitli nedenlerle ikamet ettiği yerden ayrılarak yola gitmesi ya da geçici olarak başka bir yere gitmesidir. Bu kişilere ayrıca misafir de denilmektedir.
NASIL SEFERİ OLUNUR?
Dinen yolcu sayılabilmenin iki temel ölçütü vardır. Bunlar mekan ve mesafedir. Yolculukla ilgili olarak kişinin bulunduğu yerler; “Vatan-ı asli”, “Vatan-ı ikâmet” ve “Vatan-ı sükna”dır.
- Vatan-ı aslî, asli yerleşim yeridir. Doğup büyüdüğü ya da mesleğini eline alıp çalışmak üzere yerleştiği, ailesini kurduğu yerdir.
- Vatan-ı ikâmet, geçici olmak ve 15 günden az kalmamak şartıyla en az 90 km mesafedeki yerdir.
- Vatan-ı süknâ, geçici olmak ve 15 günden az kalmak şartıyla en az 90 km mesafedeki yerdir.
Bu hükümler Hanefi mezhebine göredir. Şafii mezhebine göre ise en az 90 km mesafedeki bir yere gitmek yeterli olmakla birlikte giriş-çıkış günleri haricinde en fazla 4 gün kalmak zaruridir. 4 günden fazla kalındığı takdirde seferilik hükmü düşmektedir.
Dinen sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişi, yaşadığı yerleşim yerinden çıkınca misafir olarak kabul edilir. Böylelikle yolculuk hüküm ve ruhsatlarından yararlanmaya başlar.
SEFERİ NAMAZI NASIL KILINIR?
Seferde olunduğu zaman 4 rekatlık farz namazlar 2 rekat kılınmaktadır. Sünnetler kılınamayacak durumdaysa vazgeçilebilir. Eğer seferi kişi mukim (misafir olmayan) imamın arkasında namaz kılacak olursa tam kılmak mecburiyetindedir. Tek başına 2 rekat şeklinde kılabilir. Seferi sayılan kişilerin farzları kılmaları yeterlidir. Bu yüzden bayram ve cuma namazlarını kılmayabilirler. Seferi olan kişinin namazını kısaltma durumuna Kasr-ı Salat denmektedir. Kişi tek başına namaz kılmak isteyebileceği gibi kolaylaştırmak için cem ile kılabilir. Böylelikle öğle ile ikindi ve akşam ile yatsı namazları birleştirilebilir. Cem namazı kılınırken öncelikle birinci sonra da ikinci namaz için niyet edilir.
Seferi kişi misafir ve mukim cemaate namaz kıldırabilir. Namaza başlamadan önce -mukim cemaat varsa- “Ben seferîyim, ikinci rekatın sonunda selam vereceğim. Ben selam verince siz selam vermeksizin kalkıp namazınızı tamamlayınız” şeklinde cemaati uyarır.
SEFERİ NAMAZINDA NASIL NİYET EDİLİR?
Her zamanki gibi niyet edilir. Rekat sayısını ve seferi olduğunu niyette belirtmeye gerek yoktur. Örneğin, “Niyet ettim öğle namazının farzını kılmaya” şeklinde niyet edilir.
ULAŞIM ARAÇLARINDA FARZ VEYA NAFİLE NAMAZLAR KILINABİLİR Mİ?
Otomobil, otobüs, uçak ve tren gibi ulaşım araçlarında nafile namaz kılmak caiz ise de, normal durumlarda farz namazların kılınması uygun görülmemiştir. Çünkü söz konusu ulaşım araçlarında namaz kılındığı takdirde namazın kıyam, rüku, secde ve istikbal-i kıble gibi farzlarını yerine getirme imkanı yoktur. Farz namazlar ise ancak cana ve mala zarar gelme korkusunun bulunduğu hallerde veya yerin çamurlu olması, namaz kılacak uygun bir yerin bulunmaması gibi zaruret durumlarında binek üzerinde kılınabilir. Günümüzde, otobüs, tren ve uçak ile seyahat edenler, namazlarını ayakta ve kıbleye dönerek kılmaları genellikle mümkün olmadığından, oturdukları yerde ima ile kılabilirler.
