Tüm yönleriyle THK, uçak krizi ve yangınlara müdahale

featured

Siberba yazdı…

Ülkemizde yaşanmakta olan orman yangınlarına müdahale işleminde hava araçlarımızın neden yetersiz kaldığını, sürecin neden bu aşamalara geldiğini ve Türk Hava Kurumu (THK) mevzusuna bu yazımızda değineceğiz.

Bu yazıda orman yangınları konusunda;

  1. İstihbaratın önemine ve insansız hava araçlarına

  2. Müdahalenin nasıl yapılması gerektiğine

  3. Uçak ve helikopterilerin artıları ile eksilerine

  4. C-130’ların neden yangın söndürmede kullanılmadığına

  5. Yangın söndürme bombalarına

  6. Canadair CL-215 uçaklarının neden bakımının yapılmadığına ve Türk Hava Kurumu konusuna değineceğiz.

İSTİHBARATIN ÖNEMİ

İstihbarat kavramının önemini, geçtiğimiz haftalarda Orman Genel Müdürlüğü’nün satın aldığı TUSAŞ üretimi Aksungur İHA üzerinden açıklamak isterim. (Bkz; Hürjet Projesinde Son Durum)

Mühimmat yükü olmadan 49 saatlik uçuş gerçekleştirerek bu alanda rekor kıran ve bu rekorunun 55-60 saat civarına çıkarılması hedeflenen Aksungur yüksek irtifalardan, geniş arazileri izleyebilme kabiliyetine sahip. Bu kabiliyeti sayesinde ise yangınla mücadeleye çok büyük bir destek sağladı.

13 Temmuz tarihinde, Mersin’de başlayan henüz yeni bir orman yangınını Aksungur tespit etmiş, gerekli verileri Orman Genel Müdürlüğü çalışanlarına iletmiş ve ekipler yangını büyümeden kontrol altına almışlardı.

Benzer bir şekilde, geçtiğimiz günlerde ekiplere havadan gözetleme desteği sağlayan Aksungur İHA, 3 adet kule çalışanının orman yangınından kurtarılmasını sağlamıştır.

Kısacası tek başına bir adet Aksungur bile 3 vatandaşımızın hayatını kurtarıp büyük bir felaketin önüne geçilmesini sağlamıştır.

Şu anda OGM envanterinde 4 adet Bayraktar TB2 ve 1 adet Aksungur bulunmaktadır. Bu sayının en kısa sürede artırılması ve özellikle daha yüksek irtifalarda uçan ve çok daha uzun süre havada kalan, Aksungur gibi MALE sınıfı insansız hava araçlarının tedariğine yönelmeliyiz.

YANGINA NASIL MÜDAHALE EDİLMELİ? UÇAKLARIN VE HELİKOPTERLERİN ARTILARI İLE EKSİLERİ NELERDİR?

Öncelikle bir orman yangınına havadan müdahale etmenin en temel yöntemi Canadair CL-215 gibi bir yangın söndürme uçağı veya Mi-8 ve KA-32 gibi helikopterler kullanmaktır.

Yangın söndürme uçaklarının yangın söndürme helikopterlerine göre en önemli avantajları:

  • Yangın bölgesine çok daha hızlı ulaşabilmektedir.

  • Helikopterler alçak irtifalarda çok hızlı gidebilirken yüksek irtifalar çıktıkça hızları fazlası ile azalır. Yüksek irtifalarda uçaklar helikoptere oranla çok daha avantajlıdır.

  • Uçakların su kapasiteleri helikopterlerden çok daha fazladır.

  • Uçaklar helikopterlerin aksine köpük, jel vb. maddeleri de taşıyabilir.

  • Canadair CL-215 gibi amfibi uçaklar geniş göletler ve denizlerden su alabilirken C-130B gibi uçaklar su alımını havalimanlarında yapabilmektedir. Bu yüzden amfibi uçaklar daha avantajlıdır.

  • Helikopterler suyu tek bir noktaya boşaltırken uçaklar çok daha geniş arazilere suyu boşaltabilir.

Yangın söndürme helikopterlerinin avantajları:

  • Helikopterler 4006 yangın göletinden su toplayabilmektedir. Uçaklar ise sadece büyük su kaynaklarından ya da havalimanlarından su alımı yapabilmektedir.

  • Helikopterler uçaklara göre çok daha kısa yarıçaplı dönüşler gerçekleştirebilmektedir. Bu sayede bir bölgede daha uzun süre kalabilmekte ve özellikle değişken yükseltili arazilerde daha iyi performans verebilmektedir. Ancak bir bölgede uzun süre kaldığı için duman, toz ve külden daha fazla etkilenmektedir.

  • Helikopterlerin işletmesi nispeten kolay ve ucuz iken uçakların işletmesi ve kiralanması pahalıdır.

C-130’LAR NEDEN YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILMIYOR?

1998 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı (HvKK) envanterinde bulunan C-130B uçakları için ABD’den 11.000 litre taşıma kapasiteli Modüler Havadan Yangın Söndürme Sistemi (MAFFS) tedarik edilmiştir. Bu sistem sayesinde 6 adet C-130B Nakliye Uçağı sayısız yangına müdahale etmiştir ve görevini laikıyla yerine getirmiştir.

Ancak 2012 yılında ABD’de yaşan bir kazada Modüler Havadan Yangın Söndürme Sistemi (MAFFS) nedeni ile C-130 Nakliye Uçağı’nın kanatları kırılmış ve uçak düşmüştür. Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan C-130’larda da yangın söndürme görevlerinin bir takım yapısal sorunlar neden olduğu tespit edildiği için, C-130’lar bu görevlerden çekilmiştir.

YANGIN SÖNDÜRME BOMBALARI İŞLEVSEL Mİ? TÜRKİYE NE YAPIYOR?

Yangın söndürme topu ve yangın söndürme bombaları konusunda Türkiye’de birtakım çalışmalar mevcuttur. Örneğin YG Yangın’ın geliştirdiği “Yangın Söndürme Topu / Super Fire Ball” ve Makine Mühendisi Murat Toptaş tarafından geliştirilen Yangın Söndürücü Mühimmat (YSB-82) gibi birtakım çalışmaların yanında TÜBİTAK SEGE’de bu konuyla yakından ilgilenmektedir.

YSB-82 konusunda TÜBİTAK SAGE firması Murat Toptaş ile iletişim kurmuş olsa da bombada kullanılabilecek seviyede olgunlaşmış bir kimyasalın mevcut olmaması, blast etkisi nedeni ile yangın bastırılsa da yangının çok kısa bir sürede önceki konumuna geri gelecek olması ve blast etkisinin yerdeki personele zarar verecek olması gibi nedenlerden dolayı bu fikrin biraz daha olgunlaşması gerekiyor.

Bu noktada İsveç ve ABD başta olmak üzere birçok ülke çok ciddi çalışmalar yapmış olmasına rağmen henüz yangın söndürme mühimmatlarının aktif olarak kullanıldığı ve yangının bastırıldığı bir örnek ne yazık ki mevcut değil.

Bu konuda TÜBİTAK SAGE araştırmalar yapmaya ve dünyadaki örnekleri takip etmeye devam ediyor.

TÜRK HAVA KURUMU

Elimizde bulunan Canadair CL-215 uçakları eski olmalarına rağmen düzenli bakımlarının yapılmaları durumunda ülkemizin ormanları için rahatlıkla hizmet verebilir. Ancak Türk Hava Kurumu bu uçakların bakımını uzun bir süredir yapmamaktadır.

Bu durumun nedeni ise şudur:

Normal şartlarda Türk Hava Kurumu, ihalelere girmeden önce Orman Bakanı ile iletişime geçerek söz konusu ihaleyi kazanacaklarının garantisini alır, çok ciddi miktarlarda borçlanarak elindeki uçakların bakımını yapar ve ihaleyi kazandıktan sonra gelen para ile borçlarını öder. Bu sayede ise THK’nin sistemi sıkıntısız bir şekilde işler.

E. HAVA ALBAY VASIF YÜCELİŞ’İN İDDİALARI

Ancak THK’nin başına Ahmet Bertan Nogaylaroğlu geldiğinde bu sistemde birtakım değişiklikler yaşandı.

İddiaya göre Bekir Pakdemirli THK’nın tek girdiği ihalede yüksek teklif vermesi karşısında uçak kiralamaktan vazgeçmiş.

Bakan Pakdemirli, THK uçaklarının Orman Bakanlığı sayesinde uçar durumda olduğunu söyleyerek ihaleye 5000 litre şartı koyarak THK uçaklarının devre dışı bırakılmasına neden olmuştur.

THK’ye kayyım olarak atanan mevcut başkan Cenap Aşçı da bu konuyu çözmek için girişimlerde bulunmuş olsa da Bakan Pakdemirli geri adım atmamıştır.

Sonuç olarak bu çekişmenin kurbanı ise yılların THK pilotları ve teknik ekibi olmuştur.

PEKİ BUNDAN SONRA NELER YAPILABİLİR?

Öncelikle işin istihbarat tarafının mükemmelleştirilmesi amacı ile tercihen Aksungur ve Bayraktar TB2 olmak üzere İHA siparişleri verilmeli. Özellikle Aksungur’un sınıf farkı nedeni ile yangınla mücadelede daha verimli olduğu görülüyor.

THK uçakları devlet uçağı statüsüne sokulur veya başka bir devlet kuruluşuna devredilir. Bu sayede prosedürler azalır ve kolaylaşır, vergi muafiyetinden yararlanılır ve uçakların bakımı yapılarak uçar hale getirilir. İhale vb. olaylar ile uğraşılmaz.

Bakınız;

THK meselesine bir de bu açıdan bakın… Beyazıt Karataş uyardı: Çekirdek filo şart!

Silahlı kuvvetler neden yangınlara müdahale etmiyor? – Cem Gürdeniz

Kaynaklar:

SavunmaSanayiST, Aveonj (Twitter), Vasıf Yüceliş (İnstagram), TÜBİTAK SAGE Genel Müdürü Gürcan Okumuş (Twitter), Sanal Savunma

Tüm yönleriyle THK, uçak krizi ve yangınlara müdahale

Abonelik

VeryansınTV'ye destek ol.
Reklamsız haber okumanın keyfini çıkar.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

2 Yorum

  1. C130’lar şu an abd califorina yangınlarında uçuyor. Görevden alınan c130’lar ikame edilmemiş mi?

  2. Yangın akdeniz ormanları için faydalı olabilir. Yapmamız gereken en önemli şey yanan ormanı imara açmamaktır.

Giriş Yap

VeryansınTV ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!