Rus diplomat, Rusya Bilim ve Kültür Merkezi Başkanı Aleksandr Sotniçenko Ukrayna ve Kırım gerginliğine ilişkin Rusya’dan Türkiye’ye gelen sert tondaki tepkileri Veryansın Tv’ye değerlendirdi. Rusya Dışişleri Sözcüsü Zaharova’nın “Türkiye’nin çözülmemiş etnik, dinsel sorunları var; dikkat çekmek durumunda kalırız” sözlerini yorumlayan Sotniçenko, “Bence benzer sorun Hatay’dır. Türkiye’nin bütünlüğünü tanıyoruz. Türkiye tarafının da bunu yapmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
ERAY ÇELEBİ/ VERYANSIN TV
Ankara-Moskova hattında, Ukrayna ve Kırım konusunda son dönemde yapılan sert açıklamalar dikkat çekiyor.
Karadeniz’deki Donbas gerilimi sonrası Kiev’e yapılan SİHA satışıyla birlikte Ankara’dan gelen “ilhakı tanımıyoruz” açıklaması, Türkiye ile Rusya arasındaki “Ukrayna” anlaşmazlığını yeni bir boyuta taşıdı.
RUSYA’DAN ‘BENZER SORUNLAR’ ÇIKIŞI
Moskova’nın sert tondaki mesajı, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç’in 18 Mayıs tarihli Kırım Tatar ve Çerkes Sürgünlerinin yıldönümünde yaptığı açıklamanın ardından geldi.
Bilgiç’in “Türkiye sürgünden 77 yıl sonra Kırım’ın yasadışı ilhakından doğan zorluklarla sınanmaya devam eden Kırım Tatarlarının mağduriyetlerinin giderilmesi, kimliklerinin korunması, refah ve esenliklerinin sağlanması için soydaşlarının yanında olmayı sürdürecektir” sözlerine yanıt veren Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, “Türkiye’nin çözülmemiş etnik, dinsel sorunları var; dikkat çekmek durumunda kalırız” ifadelerini kullandı.
İlgili haber: Gözlerden kaçan gerilim… Rusya’dan Türkiye’ye çok sert çıkış
“Ankara’nın bu tür söylemlere devam etmesi halinde Rusya’nın Türkiye’deki benzer sorunlara dikkat çekmek durumunda kalacağını” belirten Zaharova, “Biz bunu yapmak istemiyoruz, bu nedenle Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın bizi duyacağını umuyorum.” açıklaması yaptı.
‘TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE TACİZLE EŞDEĞER’
Zaharova’nın sözlerini Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’dan gelen “toprak bütünlüğü” vurgulu açıklama takip etti:
“Ukrayna’nın Kırım konusundaki agresif girişimlerini cesaretlendirmenin, Rusya’nın toprak bütünlüğüne kastetmek ile eşdeğer olduğu görüşümüzü onlara (Türk meslektaşlarımıza) son derece açık bir biçimde iletiyoruz.”
Peki Rusya’nın “çözülmemiş etnik ve dinsel sorunlardan” kastı ne?
Moskova’nın açıklaması krize işaret mi? İki ülkenin ilişkilerini ne bekliyor? Ukrayna ve Kırım gerginliği, Suriye ve Karabağ gibi diğer dış politika başlıklarını etkileyecek mi?
Rus diplomat, Rusya Bilim ve Kültür Merkezi Başkanı Aleksandr Sotniçenko merak edilen bu soruları Veryansın Tv’ye değerlendirdi.
‘BENZER SORUN HATAY’DIR’
Zaharova’nın “benzer sorunlara dikkat çekmek durumunda kalırız” sözlerini yorumlayan Sotniçenko “Bence benzer sorun Hatay’dır. Çünkü biz Hatay’ı Türkiye toprağı olarak kabul ediyoruz. Türkiye’nin bütünlüğünü tanıyoruz. Türkiye tarafının da bunu yapmasını istiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Sotniçenko şöyle konuştu:
‘KIRIM HATAY’IN 1938’DEKİ REFERANDUMUNA ÇOK BENZİYOR’
“Kırım 2014’den beri Rusya toprağı. Orada referandum yapıldı. Bence Hatay’ın 1938’deki referandumuna çok benziyor. Kırım ve Hatay sorununu karşılaştırabiliriz. Referandumun üzerinden 7 sene geçti. Bu zaman zarfında Kırım halkının gelişimine ilişkin bütün bilgiler Türkiye’ye açıktı. Mesela Kırım Tatarları bölgede nasıl yaşıyorlar? Kırım Tartarlarının hakları ne? Rusya Kırım Tatarları için okullar ve özel sınıflar açtı. Orada eğitim Tatarca veriliyor. Tatar kültürü ve tarihi müzeleri ve folklor grupları var. Kitap basılıyor, en önemlisi Tatarca Kırım’da resmi bir dildir. Kırım’da sadece Tatarlar değil, orada yaşayan Ruslar da okulda Tatarca öğreniyorlar. Tatar kültürü için bu çok önemlidir. Kırım’da çok büyük bir cami kuruluyor. Bahçesaray’ı da restore ettik. Bu kültürü geliştirmek istiyoruz.
‘TÜRKİYE’DEN POZİTİF BİR TEPKİ BEKLİYORUZ’
Rusya Türkiye’den pozitif bir tepki bekliyor ancak bunu göremiyoruz. Rus Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin buna işaret ettiklerini düşünüyorum.
(Zaharova’nın açıklaması) Bence benzer sorun Hatay’dır. Çünkü biz Hatay’ı Türkiye toprağı olarak kabul ediyoruz. Türkiye’nin bütünlüğünü tanıyoruz. Türkiye tarafının da bunu yapmasını istiyoruz. Türkiye “Kırım’daki mağduriyetler giderilmeli” diyor. Bunlar zaten oluyor. Türk vatandaşları da gidebilir o bölgeye. Buradan bir kez daha her Türk vatandaşını davet etmek istiyorum. Böylece herkes kendi gözüyle Kırım’daki gelişmeyi görebilir. Biz Türkiye’nin pozisyonunu değiştirmesini bekliyoruz.”
‘UKRAYNA’ GERGİNLİĞİ İLİŞKİLERİ ETKİLER Mİ?
“Ukrayna” gerginliğinin Türkiye ile Rusya arasında Libya ve Suriye gibi dış politika başlıklarını etkileyip etkilemeyeceğini değerlendiren Sotniçenko “Karabağ’da Suriye ve Libya’da iş birliğimiz var. Kırım ve Ukrayna sorununun diğer başlıkları etkilemeyeceğini düşünüyorum. Suriye’de ve Karabağ’da iş birliği yaptık ve bu savaşı durdurduk. Hep beraber daha iyi şeyler yapabiliriz, yakın tarihimiz de bunu gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
KRİZ YOK: ‘BÜYÜK BİR FARK VAR’
Sert mesajların iki ülke ilişkilerinde uçak krizine benzer bir krize işaret etmediğini belirten Rus diplomat “Bence çok büyük bir fark var. O zaman iki ülke arasında kriz ve yaptırım vardı. Şu anda bunlar yok. O dönemle kıyaslamanın doğru olmadığını düşünüyorum.” şeklinde konuştu.
CHARTER UÇUŞLARI NEDEN BAŞLAMADI?
Sotniçenko, charter uçuşlarının başlamamasının söz konusu gerginlikten kaynaklanıp kaynaklanmadığına yönelik soruya da “Bunun sebebi pandemi. Biliyorsunuz Türkiye’de özellikle Nisan ayında çok yüksek rakamlar vardı. Tek sebep bu. Rusya’daki tıp otoriteleri Rus turistlere izin vermek istemiyorlar. Ama müzakereler devam ediyor. Pandemiye karşı savaşmaya devam edeceğiz, umarım kazanacağız. Ondan sonra Rus turistler Türkiye’ye gelecek. Umarım en kısa zamanda charter uçuşları başlayacak.” yanıtını verdi.
TÜRKİYE VE RUSYA İŞ BİRLİĞİ GELİŞTİRİLMELİ’
İki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğini de yorumlayan Rus diplomat Türkiye ile Rusya’nın Batı’nın hedefinde olduğunu, ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı:
“Ben Türkoloğum. Türkiye tarihi uzmanı olarak bu konuda makaleler yazdım. Türkiye ve Rusya ile iş birliğinin geliştirilmesi taraftarıyım. Neden? Çünkü, Türkiye ile Rusya arasında pozitif bir gelecek var, kültürlerimiz çok yakın ve ortak. Türkiye ve Rusya eski dönemde büyük imparatorluklardı. Kültürel kaynaklarımız da aynı. Avrasya medeniyetleri olarak hep beraber Avrasya topraklarında yaşıyoruz ve komşuyuz. Bugün Batı’dan çok büyük bir baskı var hem Rusya hem de Türkiye’ye. Türkiye bunu özellikle Suriye’de hissediyor. ABD Türkiye’nin pozisyonuna bakmak istemiyor, kendi siyasetlerini uyguluyor. Batı aynı şekilde Rusya’ya da baskı uyguluyor. Çünkü Batı’nın pozisyonu bu. Onlara göre tek bir medeniyet var o da Batı medeniyeti.
‘BATI TÜRKLER VE RUSLARIN BAĞIMSIZLIĞINI İSTEMİYOR’
Batı Türkler ve Rusların bağımsızlığını istemiyor. Biz bağımsızlığımızı korumak için hep beraber çalışmalıyız. Son 20 sene boyunca yaptığımız işbirliği buna örnek. Siyaset, kültür, ekonomi ve siyasette ne zaman iş birliğine gitsek, sonuç alıyor ve kazanıyoruz. Gelecekte de böyle olmalı. Batı’nın hedefi Türkiye ile Rusya arasını bozmak.”
Sotniçenko, Rusya Kültür ve Bilim Merkezi’nin faaliyetlerine ilişkin de bilgi verdi:
“Rusya’nın resmi kültür merkezleri 80’den fazla ülkede var. Türkiye’de 2014’den beri çalışıyoruz. Daha önce Türkiye ile Rusya arasında yapılan anlaşma kapsamında Rusya’da Yunus Emre Enstitüsü Türkiye’de ise Rusya Kültür Merkezi faaliyet gösteriyor. Biz Rusça öğretiyoruz, Yunus Emre Enstitüsü de Türkçe. Ancak tek çalışmamız Rusça kursları değil. Bu sene itibarıyla Ankara’da adımız “Rus evi” oldu. Kültür ve bilim faaliyetlerini organize ediyoruz. Pandemiden dolayı maalesef çalışmalarımız zayıflasa da bazı konferanslar yaptık. Moskova anlaşmasının mart ayında 100’üncü yıldönümü ile ilgili Rus evi olarak TBMM ile ortaklaşa önemli bir konferans gerçekleştirdik, etkinliğe Rus ve Türk akademisyenleri katıldı. Konferansta Türkiye-Rusya ilişkilerini, Atatürk dönemini, Rusya’nın Kurtuluş Savaşı’na nasıl yardım ettiğini ele aldık. Tarih, siyaset ve ekonomi alanlarında bunun gibi konferanslara devam edeceğiz. Umarım koronavirüs pandemisi bitecek ve biz daha yoğun çalışmalar yapacağız.
RUS RESSAMLARIN TABLOLARI ANKARA’DA
Haziran ayında önemli projelerimiz var. İstanbul’da Art Kontak’ta 1-5 Haziran arasında 5 Rus ressamın tablosunu getirdik. Aynı tablolar, Ankara’da da Zülfü Livaneli Kültür Merkezi’nde 8-19 Haziran tarihleri arasında sergilenecek.
‘ÇAĞDAŞ RUS EDEBİYATININ KİTAPLARI BASILACAK’
Gelecek için ne gibi planlarımız var? Türkiye’de Rus klasik edebiyatını severler. Ancak çağdaş Rus edebiyatı çok ünlü değil. Bir hayalim var. Çağdaş Rus edebiyatı kitaplarının da basılmasını istiyoruz. Çocuklar için de programlarımız var. Rusça çocuk programlarını organize ediyoruz. Ayrıca dans ve tiyatro programları düzenleyeceğiz. Rusya günü gibi bayramları kutlayacağız.
Türk gençler için de her sene ocak ayında yarışma düzenlemeyi düşünüyoruz. Rusya üniversitelerine lisans, yüksek lisans ve doktora programları için… Herhangi bir ücret alınmayacak. Önce 1 sene Rusça öğreniyor, sonra üniversitede devam ediyorlar.
Rusya ile Türkiye arasındaki kültürel diyalogun göbeğindeyiz. Kasım ayında birkaç sanatçı getirmek istiyoruz. DJ, Rock müzik ve klasik müzik alanında Rus sanatçılar getireceğiz. Pandemiden dolayı bunları yapamadık. Ama yapmayı hedefliyoruz.
‘DİZİ YA DA FİLM YAPMAK İSTİYORUZ’
Ortak tarihimiz çok geniş. Hayalimiz nedir? Atatürk zamanı Rusya ve Türkiye arasındaki iş birliği hakkında dizi ya da film yapmak istiyoruz. Ayrıca 18’inci yüzyıl sonunda Rusya ve Osmanlı, hep birlikte Fransa’ya karşı savaştık Korfu savaşında. Bunun gibi ortak noktalarımız çok var.”
Buradaki bazı yorumları anlamıyorum. Böyle tam bağımsızlıkçı olunmaz. Adam silah zoruyla ilhak ettiği Kırım’la, yüzde yüz Türk toprağı Hatay’ı bir tutuyor ve resmen Türkiye’yi etnik ayaklanmayla tehdit ediyor. Siz de kalkmış haklı diyorsunuz! Yüz bin kere haklı olsa ne yazar, böyle diplomatik dil olmaz, tehditle diyalog olmaz. Tamam Ukrayna konusunda tarafsız kalmak en doğrusu ama Rusya’nın bu düşmanca dili kabul edilemez, bunun ilişkilere hiçbir faydası olmadığı gibi, Atlantik’in ekmeğine de yağ sürer. Önüne gelen Türkiye’ye dayılanıyor, zorunuza da mı gitmiyor?
Öncelikle bu söyleşiyi yaparak okuyucuları bilgilendirdiği için ERAY Beye teşekkürler,
Rus halkı ile Türk halkın çıkarlar ortak yanı bu coğrafi-yada yaşıya bilmemiz için farklılıklarımız değil ortak yanlarımız öne çıkararak işbirliği yapmamız, Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün önerdiği yolda gitmeliyiz ki Batı Türk milletin bölüp parçalamak istemekteler bu hedeflerine ulaşamasınlar
Hatay Atatürkün kazanımı olduğu için hiç kaygı etmez hükümet, karışmasını bile ister.
Türkiye, kendine hiçbir yarar sağlamayacak yalnız Kürdistan peşindeki ABD çıkarlarına hizmet edecek Kırım/Çeçenistan vb. kaşıması yapmamalı yaparsa Rusya’nın da aynı kaşımalarla karşılık vereceği kesin.. Bunlar ortak düşmanı sevindirmekten başka bir şeye yaramaz