MERVE DUMAN / VERYANSIN TV
Veryansın Tv’nin bir yıldan uzun süredir “Türkiye’nin Çernobil’i” diyerek uyardığı Erzincan İliç’teki yabancı ortaklı altın madeninde toprak kayması meydana gelmiş ve 9 işçi göçük altında kalmıştı. “Ülkeyi tamamen Çernobil’e dönüştürmek istiyorlar” diyen Sabırlı Köyü sakinleri yıllarca yalnız bırakılmıştı.
Türkiye, İliç’te yaşanan felaketi konuşurken, Gümüşhane’den tedirgin eden haberler geldi. 2019 yılının Temmuz ayında Gümüşhane il merkezine yaklaşık 45 km uzaklıkta olan Karamustafa köyünde atık su borularının patlamasıyla ve Midi Deresi’ne siyanür karışmasıyla gündeme gelen Yıldızlar SSS Holding’in kurucusu Sebahattin Yıldız’ın, Yıldızlar Laboratuar ve Analiz Hizmetleri Madencilik Mühendislik Mimarlık İnşaat Taahhüt Ticaret A.Ş. adı altında yeni bir maden projesi için kolları sıvadığı ortaya çıktı.
KÖYÜN 100 METRE YAKININDA PATLATMALI ÜRETİM!
Siyanür sızıntısı sonrası bölgedeki maden arama faaliyetleri tedirginlik yaratırken, söz konusu şirket Boyluca Köyü-Haliloğlu Mahallesi mevkiinde toplam 4,5 hektar alanda kompleks cevher (altın-gümüş-bakır-kurşun-çinko-demir) yer altı maden ocağı planlıyor. Projenin onaylanması halinde, maden ocağında patlatmalı üretim yapılacak.
TEHLİKELİ ATIKLAR DEPOLANACAK
Projeyle ilgili Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporuna göre, maden sahasında meydana gelebilecek atık yağ ve tehlikeli atıklar, saha içerisinde beton zemin üzerine inşa edilmiş üstü kapalı tehlikeli atık depo alanında variller içerisinde biriktirilecek. Tehlikeli atıkların “belirli zaman aralıklarında” lisanslı firmalara verilerek bertarafı sağlanacak.
Sahada sadece cevher çıkarma işlemi yapılacağı için kimyasal bir süreç olmayacağı, bu nedenle üretim kaynaklı kimyasal atık bulunmayacağı belirtildi. Raporda, faaliyet alanında meydana gelebilecek en önemli kaza riskinin iş makinelerinin çalışmalarından meydana gelebileceği kaydedildi.
GÜMÜŞHANE’DE ‘SİYANÜR’ İSYANI SÜRÜYOR
Öte yandan Gümüşhane’nin Karamustafa Köyü sınırları içerisinde Yıldız Bakır Madencilik Sanayii A.Ş. tarafından yapılması planlanan bir başka maden projesi Furniyas Atık Depolama Tesisi (ADT), yani siyanür dolu zehir havuzu hakkındaki tartışmalar da sürüyor.
Gümüşhane’yi siyanürle zehirlemek isteyen Yıldız Bakır Madencilik’in de yönetiminde Sebahattin Yıldız ismi dikkat çekiyor. Yıldız Bakır Madencilik, Yıldızlar SSS Holding bünyesinde faaliyetlerine devam ediyor.
Furniyas ADT için 31 Ocak 2014’te 15 milyon m3 kapasite ile ÇED başvuru dosyası hazırlanmıştı. 6 Mart 2014’te Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirilmişti. Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü, siyanür havuzunun, bitki topluluğuna aşırı zarar vereceğini belirtmişti.
Müdürlüğün “ADT’nin üst kazı kotu olarak 1585 m yüksekliğini ifade eden eş yükselti eğrisinin esas alınması ve bu kodun üstündeki sahalarda kazı yapılmamasını” belirtmesi üzerine, atık havuzu yeniden projelendirilmişti.
ZEHİR HAVUZU İÇİN BİNLERCE AĞAÇ KESİLECEK
Yeni ÇED raporuna göre, Çatmalar ve Furniyas Derelerinin oluşturduğu vadi içerisinde planlanan siyanür dolu atık havuzunun ortalama 8 milyon 583 bin 960 m3 kapasiteli olması planlanıyor. Siyanür havuzunun büyük bir kısmının orman alanı içerisinde olacağı belirtiliyor.
Çelişkilerle dolu ÇED raporunda ilçede büyükbaş, küçükbaş, arıcılık ve kümes hayvancılığı yapıldığı; 87 hektarlık projenin 38 hektarının Sarı-Göknar ormanlarından oluştuğu ve ağaç kesimlerinin yörenin bitki topluluğu üzerinde olumsuz etkilere sebep olacağı belirtilirken, siyanürlü projenin gerçekleştirilmesi için 31 bin ağacın kesileceği kaydediliyor.
DEPREM RİSKİ
Öte yandan siyanür havuzunun yapılacağı bölgeye yakın aktif fay hattı da bulunuyor. İnceleme alanına en yakın aktif fay KAF Erzincan ana fayı ve tali fayları. Furniyas ADT’nin aktif faylara uzaklığı 50-80 km arasında.
KARAMUSTAFA DERESİNE ZEHİR AKACAK
Siyanürlü havuzun yapılacağı alanda; Furniyas, Zalmerik ve Çatmalar Derelerini besleyen havzaları ayıran dağlık alanlardan gelen yer altı suları ve yüzey suları Karamustafa Deresi’ne akıyor. Havuzda kaçak veya sızıntı oluşması durumunda, siyanür yeraltı sularına akacak ve Karamustafa Deresi’ne zehir akacak. Proje kapsamında patlatma da yapılabilecek.
ÇED OLUMLU KARARI VERİLDİ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, herhangi bir “maden kazası”nda dereyi ve bölge halkını zehirleyecek ve on binlerce ağacın kesilmesine sebep olacak siyanürlü proje için ‘ÇED Olumlu’ kararı verdi.
İŞTE O HOLDİNG’İN SİCİLİ
2019 yılında Midi Deresi’ne siyanür karışmasıyla gündeme gelen ve Gümüşhane’de madencilik faaliyetlerine devam eden Yıldızlar SSS Holding, AKP’nin ‘maden ruhsatı’ şampiyonu.
İktidarla çok yakın bağları olan Yıldızlar SSS Holding, çok sayıda ilde faaliyetlerini sürdürürken, şirketlerin ocaklarında yıllardır sorunlar yaşanıyor. Geçen senelerde Eskişehir’de Yıldızlar Holding’e bağlı Doruk Madencilik’in işçileri, ödenmeyen maaşları ve tazminatları için açlık grevine girmişti. 7 işçi havasızlıktan, açlıktan ve ortam koşullarından dolayı fenalaşarak hastaneye kaldırılmıştı.
Sol Gazete, Yıldızlar SSS Holding’in patronu Sebahattin Yıldız’ın, 2000’lerin “yıldızları”ndan olduğu gözler önüne sermişti. Buna göre, 2000 yılına kadar seramik bayiliği yapan Yıldız, 1999 yılında fiilen batan Söğüt Seramik’i SPK mevzuatına aykırı bir şekilde ele geçirdi. 2004 yılında özelleştirmeden 41 milyon dolara Eti Gümüş’ü de aldı.
192 KİŞİYİ ZEHİRLEMİŞTİ
2019 yılının Temmuz ayında, Gümüşhane il merkezine yaklaşık 45 km uzaklıkta olan Karamustafa köyünde Yıldız Madencilik tarafından işletilen altın madeninde korkunç bir olay yaşanmıştı. Altın madeninin siyanür dolu atık havuzunda meydana gelen boru patlaması sonrası zehirli atık Midi Deresi’ne karışmıştı. Valilik tarafından yapılan ilk analizde, sulardaki siyanür oranı limitlerin üzerinde çıkmıştı.
CHP heyeti, su kaynaklarına siyanür karıştığı ve 192 köylünün zehirlendiği iddiaları ile ilgili Gümüşhane’deki altın madenlerinde inceleme yapmıştı.CHP heyetinin raporunda, bölgedeki altın, kurşun, çinko madenlerinin sağlığa, su kaynaklarına ve tarıma olumsuz etkileri ortaya koyulmuştu.
SİYANÜR İÇEREN MADEN KAZALARININ YOL AÇTIĞI TEHLİKE
Neredeyse 2 senedir İliç’teki altın madeninin yol açtığı tehlikeye dikkat çeken Veryansın Tv, siyanürle ilgili merak edilen tüm soruları Kimya Mühendisi Melis Ertoğan’a sormuştu. Siyanür içeren madenlerde yaşanacak ‘kaza’ların, doğaya etkilerini anlatan Ertoğan, şu bilgileri vermişti:
“Madencilikte, siyanür genelde parçalanmış cevherden altını çözündürmek için kullanılır. Altın daha sonra kömürün üstüne tutundurulur ve fazla siyanür geri dönüştürülmek için havuzlarda muhafaza edilir.
Havuzlarda kırılmalar olduğunda problemler oluşur ve bir miktar siyanür su kanallarına karışır. Çoğunlukla bu gibi kazalarda salınan atıklar ve siyanür birçok çevresel etkiye sebep olur. Siyanür içeren maden kazaları feci şekilde yıkıcı ekolojik etkilere yol açar. Genel olarak siyanür girdiği akıntılardaki belirli bir uzaklık içindeki tüm hayatı öldürür.
Çoğunlukla, barajlardaki atık havuzlarının çökmesiyle ortaya çıkan tek kirletici madde siyanür olmaz. Su içeren siyanür ile birlikte, sızıntılar genellikle kütlesel atık maddeleri de içerir. Bu madde genelde kurşun, bakır, kadmiyum gibi ağır metalleri çok fazla miktarda içeren çamur birikintileridir. Bunlar doğada uzun süre kalabildiğinden ekosistemlerde uzun süreli etkilere yol açabilir.”
Biz bunlardan kurtulamayacak mıyız! Biri bitmeden yenisi başlıyor. Seçimlerden sonra vay ülkemizin haline.