Hikmet Çiçek yazdı…
Aylarca, yıllarca suçsuz yere hapiste tutulan kişinin, cezaevi kapısında “Adalet yerini buldu” ya da “Adalete olan inancımı hiç yitirmedim” diyebilmesiyle çok karşılaştık.
Gerçekten öyle mi? “Adalet” diye bir şey var mı?
“Adalet Hiç Var Olmadı” Prof. Dr. Çetin Yetkin’in son kitabı. Tarih boyunca insanlığın çok sorduğu, ancak bugüne kadar yanıtını bulamadığı “Adalet nedir, bir işe yarar mı?” sorusuyla başlıyor, Yetkin kitabına. “Eğer ‘adalet’ diye bir şey olsaydı insanoğlu bu soruya elbette bir yanıt bulabilirdi, olmadığı içindir ki yanıtlayamıyor” yanıtını veriyor.
Yetkin, Marksist bir bakışla yazdığı kapsamlı kitabında eski Yunan ve Roma’dan başlayarak adaleti açıklama girişimlerine örnek veriyor. Hıristiyanlık ve İslamiyet’teki adalet anlayışını sorguluyor. Batı’daki ve Türk düşünür ve hukukçularına göre adalet anlayışını ele alıyor. “Marksizm ve Adalet”, “Özel Mülkiyet ve Adalet”, “Emperyalizm, Küreselleşme ve Adalet” kitabın diğer önemli bölümleri.
DEVLET İCAT OLUNCA
İlkel toplumlarda “adalet” diye bir kavram yoktu. Çünkü insanların çıkarları ortaktı. Eşitlikçi bir toplum “adalet”e ihtiyaç duymuyordu. Yetkin’e göre adalet veya adaletsizlik, toplumların sınıflara ayrışmasıyla, yani “devlet”in icat olmasıyla ortaya çıktı. Engels’in deyişiyle, “Devlet, sınıf karşıtlıklarını frenlemek ihtiyacından doğduğuna, ama aynı zamanda, bu sınıfların çatışması ortasında doğduğuna göre, kural olarak en güçlü sınıfın, ekonomik bakımdan egemen olan ve bunun sayesinde siyasi bakımdan da egemen sınıf durumuna gelen ve böylece ezilen sınıfı boyunduruk altında tutmak ve sömürmek için yeni araçlar kazanan sınıfın devletidir.”
ÜÇ ÖNEMLİ SAV
Yetkin’e göre adalet/adaletsizlik, sınıflı toplumların bir önkoşuluysa, sınıflar ortadan kalktıktan sonra kimse adalet peşinde koşma ihtiyacı duymayacaktır. “Durup dururken birilerinin çıkarı için suçlanan bir kimse uzun tutukluluk süresinin sonunda her nasılsa aklanacak olursa onun ‘Yaşasın adalet!’ diye haykırdığı duyulamayacaktır.”
Çetin Yetkin, kitabında üç önemli sav öne sürüyor:
- Adalet o denli değişken bir kavramdır ki, bu değişkenlik onu tanımlanamaz bir duruma getirmekte, bu nedenle de bir adalet tanımı düş olmaktadır.
- Adaleti açıklamak ya da tanımlamak girişiminde bulunanlar bunu ancak hukuk kuralları alanında yapabilir.
- Bütün bu açıklama ve tanımlama girişimleri sınıfsal çıkar ve kaygılardan soyutlanamaz.
Çetin Yetkin
7 Eylül 1939’da İstanbul’da doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi, aynı fakültede Kamu Hukuku/ Hukuk Felsefesi doktorası yaptı. Yargıçlık stajından sonra 1971-1975 yıllarında Ankara, 1975-1979 yıllarında İstanbul’’da Cumhuriyet savcılığı görevinde bulundu. İstanbul’’da 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce iptal edilmesi üzerine bu mahkeme İstanbul DGM olarak görev yapmaya başlayınca bu kentteki tüm siyasal davaların savcısı oldu. Savcı olarak son görev yeri Sarıyer’di.
Cumhuriyet Savcılığı sırasında İstanbul Barosu yönetim kurulu’nca görevinde gösterdiği özen ve titizlik nedeniyle kendisine takdirname verilen Yetkin, Bülent Dikmener Jüri Özel Ödülü, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti””nin inceleme dalında Birincilik Ödülü ve Truva Kültür-Sanat Ödülleri Atatürkçülük Ödülü sahibidir.
Karşı Devrim, Türkiye’de Askeri Darbeler ve Amerika, Düşler Evreni, Siyasal Düşünceler Tarihi (5 cilt), Yunan Vahşeti, Rektör Prof. Dr. Cebrail Melek ve Korkunç Düşleri, Antidemokrasizm, Düşünceler – Ne? Nasıl? Niçin?, Milliyetçilik Neden Şimdi, Siyasal iktidar sanata karşı, 12 Eylülde irtica nasıl gelişti, Bir savcının not defterinden, Toplumsal ve siyasal açıdan 13 yazar üzerine notlar, Başlangıçtan Atatürk’e Türk halk hareketleri ve devrimler, Yoksa Türk değil misiniz?, Türkiye’nin devlet yaşamında Yahudiler kitapları ile tanıdığımız Yetkin’in son kitabı Adalet Hiç Var Olmadı.
Adalet Hiç Var Olmadı.
(Adalet Kavramı Üzerine Kötümser Bir Deneme)
Prof. Dr. Çetin Yetkin
