2. Elizabeth son kraliçe mi?

İsmet Hergünşen yazdı…

“Üzerinde güneş batmayan İmparatorluk” olarak adlandırılan Birleşik Krallığın son kraliçesi 2. Elizabeth (Elizabeth Alexandra Mary Windsor) 96 yaşında hayatını kaybetti.

70 yıl 214 gün süren saltanatı ile İngiliz Milletler Topluluğu üyesi 16 ülkenin kraliçeliğini yürütmüştür.

Hem insanlığı ve hem de yakın çevresini kontrol altına alabilme çabasını simgeleyen kraliçe 20. yüzyılın ikinci yarısının ikonlarından biriydi.

Halkının değerlerine saygılı olmaya çalışmış, kendine has karakteriyle ülke sicilini düzeltme çabasına girmiştir.

Aristokrasinin temsilcisi ve politik anlamda dünyevi tanrı rolü üstlenmiş bu kişiler, sonsuzluk kavramına da sarılmışlardır.

“Tanrı kral/kraliçeyi korusun” söylemi bu düşüncenin sonucudur.

Demokrasiye giden yolda “Magna Carta” ile İngiltere’de ”insan devlet için değil”, ”devlet insan içindir”  ilkesi hakim kılınmıştır.

Parlamento ve monarşinin yan yana olduğu krallık da, hükümdar ve ailesi törensel, diplomatik ve temsili görevlere sahiptir.

İngiliz değerlerini ve geleneklerini temsil eden 2. Elizabeth sadece siyasette değil, tartışma yaratacak başka konularda da söylemde bulunmamaya özen göstermiştir.

İki kanatlı parlamentoda hükümet sadece Avam Kamarası’na karşı sorumlu ve başbakan da çoğunluğun desteğini sağladığı müddetçe makamında kalabilmektedir.

15 Temmuz hain darbe girişimi sonrasında halk oylaması ile uygulamaya sokulan Yeni Hükümet Sistemi’ni İngiliz Monarşi’si ile mukayese ettiğimizde, TBMM’nin durumu oldukça hazindir.

Son yıllarda ülke içinde ve dışında masalsı bir niteliğe büründürülen monarşi, bir müddet daha konumunu muhafaza edecek gibi gözüküyor.

Ölümü karmaşık hislere yol açsa bile taziye mesajları dikkate değerdir.

Gençlik yıllarında monarşinin kaldırılması için kampanyalara katılan İngiltere Başbakanı Liz Truss’un, kraliçenin ölümünün ardından kraliyet makamını koruyacak tarzda yaptığı konuşma oldukça ilginçti.

İngiliz Milletler Topluluğu, Kral 3. Charles’ı hükümdar olarak kabul ve biat etmeye hazır olsa da, ayrılıkçı sesler ve protestolar da yok değil.

Tahtın yeni sahibi; annesinin yerini ne kadar doldurabilecek ve kraliyet ailesinin mevcut statüsünü muhafaza edebilecek mi?

Karayip Adaları’ndan Okyanusya’ya kadar fay hattı tetiklenebilir mi?

Zaman gösterecektir.

Türkiye Yunanistan arasında devam eden Ege Denizi adalar geriliminin benzeri, 2. Elizabeth’in görev süresince İngiltere ve Arjantin arasında yaşanmıştır.

Yıllarca süren müzakerelerden bir sonuç alınamayınca, Arjantin kendi kıyılarındaki Falkland ve Güney Georgia Adalarını işgal etmiştir.

Birleşmiş Milletler ve o zamanki adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu’ndan büyük diplomatik destek gören İngiliz birlikleri, 74 gün süren savaşın ardından adaları tekrar ele geçirmiştir.

Başlangıçta İngiltere aleyhine seyreden savaşın gidişatı, Fransa’nın Arjantin’e sattığı füzelerin kodlarını İngilizlere vermesiyle yön değiştirmiştir.

“Falkland Savaşı”, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde iki modern silahlı kuvvet arasındaki en büyük Hava-Deniz muharebesi olduğu için tarihçiler ve askeri analizciler tarafından ayrıntısıyla incelenmiştir.

Uzmanların çıkarttığı derslerden en ön sıraya yazılabilecek olansa, gemilerin füze ve denizaltı saldırılarına karşı korumasız durumlarıdır.

Derslerden ikincisi, ana üslerden oldukça uzak coğrafyalarda girişilen askeri harekatta lojistik faktörün önemidir.

Bir diğer önemli başlık ise helikopterler dahil olmak üzere taktik hava kuvvetlerinin gemiler tarafından yönlendirilmesi ve kullanımıydı.

Arjantin ve İngiltere açısından belirsizlikle noktalanan savaşta, çok sayıda insan ve askeri kayıplar olmuş, savaşın maliyeti 1982 yılı rakamlarıyla 2,8 milyar poundu bulmuştur.

Güle güle kraliçe, bizden de bir selam götür, “İngiltere Gülü”ne…

Son sözse; Tarih; geçmişten ders alarak, geleceği dizayn etmek için vardır. 

¹https://youtu.be/OefdqK3jKi0