Dijital para, büyük birader!

Ahmet Müfit yazdı…

Neo liberal dönemin, dünyayı, değer yargılarını ama en önemlisi özgürlük algımızı, özgürlük kavramının içeriğini bütünüyle değiştiren, her ikisi de belli bir amaçla yani neoliberal küreselleşmeci dünya düzeninin inşasına giden yolda insanların ve toplumların algılarını yönlendirmek amaçlı, “düşünce kuruluşu ismiyle anılan emperyalizmin mahfillerinde operasyonel olarak üretilmiş iki önemli söylemi oldu.

Terörizm ve kara parayla mücadele.

Birinci söylem terörizmle mücadele olsa da gerçek amacın, iddiayı ortaya atanlar tarafından “yaratılan teröristler” kullanılarak ulus devletleri güçsüzleştirmek olduğu kısa sürede anlaşıldı. Taliban’ı yaratan ABD, Taliban’la mücadele etmek için Afganistan’ı işgal edip, yüz binlerce sivilin hayatını kaybetmesine neden olurken, Afganistan’ı yeterince mahvettiği konusunda ikna olmuş olacak ki, bir gün geldi, Afganistan’ı sözde karşıt olduğu Taliban’a teslim edip, Afganistan’ı terk etmekte, kendine güvenenleri/işbirlikçilerini Taliban’ın insafına terk etmekte hiçbir beis görmedi. IŞID, Taliban deneyiminin Suriye versiyonu olarak yine aynı kaynak tarafından tasarlandı, uygulamaya konuldu. Benzer durum güney sınırımızda, ABD tarafından özenle beslenip büyütülen PKK uzantısı PYD-YPG için de geçerli. Başta söylediğim gibi, konu ABD liderliğinde neoliberal küreselleşmeci dünya düzeninin tesisi olunca, özgürlük, insan hakları dahil her kavram/her değer manipüle edildi, ediliyor. Terörizm söyleminin altında yatan gerçek bu.

Gelelim, bizim bu yazıda tartışacağımız esas konu olan, terörizmle mücadelenin de bir aracı olarak gündeme getirilen “kara para” ve “kayıt dışı” ile mücadele söyleminin gerçekte neyle ilişkili olduğu konusuna.

Bu çok önemli olduğunu düşündüğüm sorunun yanıtı için öncelikle bakmamız gereken şey, “kara para” ve “kayıt dışı” ile mücadele için gündeme getirilen önlemlerin neler olduğu. Aslında bu konuda gündeme getirilen ve uygulanan tek bir önlem söz konusu, her ölçekteki paranın takibi, nereden gelip nereye gittiğinin, kimin verip kimin aldığının, ne karşılığı el değiştirdiğinin bilinmesi.

Söz konusu takibin, denetimin yapılabilmesi için kullanılan mekanizma ise bankacılık ve finans sistemi eliyle gerçekleştirilen, gerektiğinde, Rusya gibi “hoşa gitmeyen” ülkeleri ekonomik olarak çökertmek için kullanılan bir silah haline dönüşen/dönüştürülen küresel para aktarım ve ödeme sistemleri.

Sistem, bireysel, ticari ya da kamusal ölçekte olsun, her ölçekteki para transferlerinin/harcamaların merkezi bir sistem içerisinde kontrol edilmesi yoluyla çalışıyor. Kontrol için kullanılan mekanizmanın özünde ise bilgisayarlar, cep telefonları ve yine onlar gibi kullanmak zorunda bırakıldığımız teknoloji yoğun bankacılık, para transferi uygulamaları yer alıyor. Cep telefonlarımıza “gönüllü” olarak indirmek zorunda bırakıldığımız, sözde hayatımızı kolaylaştıran uygulamalar ile her tür özelimize -kişisel ya da devletler ölçeğinde- girmiş, tüm bilgilerimizi ellerinde bulundurup, istedikleri gibi kullanan, manipüle eden, görünüşte çok uluslu ama gerçekte ABD devletinin izni olmadan adım atması olanaksız “finans ve teknoloji şirketleri”. Günümüzün en önde gelen casusları.

Son dönemde çokça adından söz edilen ve nakit kullanımını ortadan kaldıracağı söylenen “dijital para” ise bu noktada gelinen son aşama.

“Teknolojik para” olarak da bilinen, fiziksel olarsak var olmayan, sanal ortamda var olan, sıradan insanların varlığını ve yokluğunu kendi imkanlarıyla izleyemediği, bankalar ve finans kuruluşları tarafından yönetilen, onların aracılığı olmaksızın kullanılamadığı/kullanılamayacağı, ancak onlar tarafından varlığı, yokluğu ya da miktarı izlenebilen, sıradan insanların kendi paralarıyla, varlıklarıyla ilgili olarak banka ya da finans şirketi verilerini kabul etmek zorunda olduğu, yazılım şirketleri tarafından yönetilen programlarla internet tabanlı olarak çalışan “güvenli para”. “Güvenli ama”, devletler tarafından yapılan düzenlemelerle herkesin kişi, şirket ya da devletin müşterisi olmaya zorlandığı bankalar ve parasal transferi gerçekleştiren, kontrol eden ABD denetimindeki küresel finans ve teknoloji şirketleri açısından güvenli. Sıradan insanların, teknolojiyi ve ödeme sistemlerini kendileri üretmiyorsa devletlerin dahi bu verilere ulaşıp doğruluğunu kontrol etme, denetleme hakkı, sanal ortamda adınız kullanılarak yapılacak manipülasyonları, yolsuzlukları izleme, denetleme olanağı yok.

Dijital paranın en önemli özelliği ise işlem yapmak için -satın alma, yatırım veya para aktarımı gibi- gerçek olan bir kullanıcı kimliğinin gerekiyor olması. “Gerçek bir kullanıcı kimliğine sahip olmak” ise bankaların, finans şirketlerinin, ödeme, para transferi hizmeti sağlayan yerli ve yabancı sermayeli şirketlerin sizlerin yani gerçek kullanıcıların -kişi, şirket, kamu kurumu- tüm güncel kimlik verilerine sahip olması anlamına geliyor. Gerçekten de en önemli özelliği bu. Amacının bizlerin, güvenliği olduğu söylense de, bunun gerçek anlamı/amacı tüm kimlik verilerinizin, alışverişlerinizin, ne okuduğunuzun, ne yediğinizin, içtiğinizin, nerelerden alış veriş yaptığınızın, nerelere gittiğinizin, yalnızca, teorik olarak sizin güvenliğinizle ilgili olarak sorumluluk taşıyan/taşıyor olması gereken vatandaşı olduğunuz devletlerce değil, tüm devletler ve şirketler tarafından izlenebilmesi demek.

Buraya kadar yazdıklarımla ilgili olarak; ne var bunda, ne güzel işte, kara parayla, kayıt dışıyla, terörizmin finansmanıyla mücadele ediliyor diyebilir, benim kimseden korkacak, kimseden saklayacak bir şeyim yok diyerek, yapılan büyük izlemeyi olağanlaştırabilir, daha da öte Orvel’in 1984 kitabındaki büyük biraderi kıskandıracak günümüz büyük biraderinden yana taraf olabilirsiniz şüphesiz.

Ancak, sorun da tam bu nokta da yani konunun gerçekte yanlış işler yapması ya da yapanların korkmalarıyla ilgili olmaması, esas amacın yanlış işler yapmayan kişilerin, kendi haklarını korumaya, devletlerin tarihin her döneminde gördüğümüz hukuk dışı eylemlerinden, şirketlerin tacizlerinden korunmaya çalışan, özgürlüğüne egemenliğine ve mahremiyetine önem veren kişilerin ve devletlerin ekonomik, toplumsal, siyasi tercihlerinin kontrol edilmek istenilmesiyle ilgili olması.

Neyse, terörizm ve suç örgütleriyle ilgili olarak herkesin bildiği bir sırrı, devletlerin/istihbarat örgütlerinin doğrudan ya da dolaylı desteği, göz yumması, yönlendirmesi olmaksızın, hiçbir suç örgütünün ayakta kalamayacağı gerçeğini de bir kez daha ifade edip, bitireyim. Off-shore bankaları, bu bankaların işlevlerini herkesin bilip hiçbir şey yapmadığı gibi. Kim bilir, belki de en çok, terörizmin finansmanından, kara paradan korkup, engellemeye çalışanlar kullanıyorlardır bu mecraları.

Kaynaklar:

1. http://dagarcikturkiye.com/2024/04/01/odeme-sistemlerini-kontrol-ederek-uluslarin-egemenligini-ellerinden-almak/
2. https://www.isbank.com.tr/blog/dijital-para-ile-kripto-para-arasindaki-farklar#:~:text=Di%C4%9Fer%20bir%20ad%C4%B1yla%20%E2%80%9Cteknolojik%20para,%C3%B6zellikleri%20ile%20geleneksel%20paradan%20ayr%C4%B1l%C4%B1yor
3. https://www.zraporu.com/kapakdosyasi/offshoreun-dayanilmaz-hafifligi/#:~:text=T%C3%BCrk%20%C5%9Firketleri%20offshore’u%20yo%C4%9Fun,hesaplar%C4%B1nda%20142%20milyar%20liray%C4%B1%20y%C3%B6netiyor..