Eray Çelebi yazdı…
Bu satırlarda 15 yazı yazıldı.
Size, isim isim ‘vatandaşlık’ çetesini, bu çeteyi engellemekle görevli kurumların yapısındaki çarpıklığı anlattık. Ve ‘vatandaşlık’ meselesinde kritik gelişmeleri sizle paylaşacağımıza söz verdik.
Konu, vatan toprağının peşkeş çekilmesi… Bu yüzden hassasız… Yeni gelişmeler var, aktaracağım ama önce kısa bir hatırlatma;
Geçen sene yabancıların konut edinerek Türk vatandaşlığı alma programında köklü bir değişiklik yapılmıştı.
İlgili yazı için tıklayın: ‘Vatandaşlık’ satışında köklü değişiklik
1 Mart 2024 tarihli genelgede, Türk vatandaşlığına konu olan konut satışlarındaki değerleme raporlarını yalnızca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı TOKİ’nin (Toplu Konut İdaresi Başkanlığı) iştiraki olan Gayrimenkul Değerleme Anonim Şirketi’nin (GEDAŞ) hazırlayacağı belirtilmişti.
(Özellikle Veryansın Tv’de gündeme gelen yazı dizisi sonrası söz konusu raporu düzenleme yetkisi firmalardan alınmış, yalnızca TOKİ’ye verilmişti.)
Aynı genelgede vatandaşlık dışındaki yabancıya konut satışında, konutları SPK lisanslı değerleme firmalarının değerlemeye devam edeceği kararlaştırılmıştı.
YABANCIYA SATIŞTA RAPOR ZORUNLULUĞU KALDIRILDI
Ancak söz konusu karar, yeni bir genelgeyle ortadan kaldırıldı.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı İşler Dair Başkanlığı imzalı yeni genelgeye göre, yabancıya konut satışındaki değerleme raporu zorunluluğu artık yok!
13 Haziran 2024 tarihli genelgede şu ifadelere yer veriliyor;
“Yabancıların taraf olduğu vatandaşlık kazanımı içeren işlemler dışındaki diğer işlemlerde taşınmaz değerleme raporu aranılmayacak.”
Bu şu demek;
Artık gayrimenkul baronları, obur müteahhitler yabancıya istedikleri fiyattan konut satışlarını yapabilecek. Anlayacağınız, 100 binlik bir konutu 200 bine de, 300 bine de, 500 bine de satabilmeleri yönünde herhangi bir engel kalmadı!
Zaten güvenilir kaynaklardan aldığım bilgi de bunu teyit ediyor.
Yeni genelgeyle ilgili yetkili ve bilgili kaynağım şunları söyledi;
“Bu düzenlemenin değişmesini konut baronları istedi. ‘Bizim satışlarımızı etkiliyor’ dediler.”
Ne güzel değil mi?
Bu baronlar zengin olacak diye, Türkiye konutlardaki fahiş fiyat artışıyla boğuşacak!
Bakın… Daha önce defalarca yazdık. Konut fiyatlarında astronomik rakamların sonuçları çok ağır. En başta, Türk vatandaşını kendi yurdunda kiracı yapan bir süreci tetikliyor.
‘BİR SONRAKİ AŞAMA BARINMA KRİZİ’
Bunu yalnızca biz değil, devletin ilgili birimleri de söylüyor,
10 Mayıs 2024 tarihli ‘devletin masasındaki rapor’ başlıklı yazımda bunu ifade etmiştim.
O raporda tehlike, ‘Bir sonraki aşama barınma krizi’ ifadeleriyle çok net bir şekilde tarif edilmişti;
“’Konut satışının sadece % 5’i yabancıya yapılmaktadır, fiyatlara etkisi sınırlıdır.’ şeklindeki görüş doğru değildir. Yabancının yüksek alım gücü vatandaşımızı dışlamakta, aldığı konutun fiyatı emsal oluşturacak şekilde yansımakta ve bu fiyatlar ülke geneline sıçramaktadır. Son 5 yılda TÜFE 3,21 kat artarken, konut fiyatları 9,03 kat artmıştır. Konut fiyatları, Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının göçüne sahne olan Antalya’da ise aynı dönemde 14,51 kat artmıştır. Enflasyonun 3 ila 4 katı oranında bir konut fiyat artışı söz konusudur. Bu tablo normal bir tablo değildir. Ülkemizdeki konut krizini işaret etmektedir. Bir sonraki aşama barınma krizi olacaktır.”
GETTOLAŞMA TEHLİKESİ
Ayrıca…
Aynı raporda gettolaşma tehlikesine de dikkat çekilmişti;
“Özellikle İstanbul ve Antalya’da gözlemlenen binlerce dairelik sadece belirli bir ülkeden veya bölgeden gelen yabancıların oturduğu siteleri engellemek için il, ilçe ve mahalle bazında ikamet sınırlamasının parsel ölçeğine indirilmesi elzemdir. Zira bu şekilde gettolar oluşmakta ve asayiş problemleri ortaya çıkabilmektedir. Bazı inşaat projelerinin satış ofisine Türk vatandaşlarının alınmadığı sadece belirli bir ülke vatandaşlarına (Rusya gibi) satışların yapıldığı bilinmektedir.”
Şimdi, yabancıya konut satışını serbest bırakan düzenleme ile Türkiye; fahiş fiyat artışları, barınma krizi ve gettolaşma tehlikesiyle baş başa bırakılıyor!
***
KİM BU BARONLAR?
Peki bu düzenlemeyi değiştiren baronlar kim?
Aslında yazı dizimize hâkim olanlar yakından tanıyor bu isimleri;
Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER), Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ve Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği. (GYODER)
Bahsettiğim 3 dernek, çoğunlukla kendi konutunun değerini şişirerek yabancıya vatandaşlık satmak isteyen konut satıcıları ve obur müteahhitlerden oluşuyor.
İşte bu baronların kazan kaldırdığını, denetimsiz bir fiyat belirleme sürecinden yana olduğunu, istedikleri gibi at koşturacakları bir sektör arzuladıklarını daha önce de dile getirmiştim.
BARONLARI SİCİLİ KABARIK
1 yıl öncesine gidelim…
“Baronlar… Yabancılara vatandaşlık çetesi-5” başlıklı yazıda size ‘manuel eksper’ ve ‘otomatik eksper’ düzenlemelerinden bahsetmiştim.
Tekrar gündeme getireceğim; zira bu, hileli satışları engellemeye çalışan namuslu cumhuriyet çocuklarıyla milyonları cukkalayanların kavgasındaki ilk raunddu.
Manuel eksper sistemiyle vatandaşlığa konu olan bir evi almak isteyen yabancı istediği bir değerleme firmasıyla anlaşabiliyordu.
2021 yılı eylül ayında ise otomatik eksper sistemine geçilmişti. Yani artık yabancı, istediği bir değerleme firmasını seçemiyor, sistemin otomatik atadığı firmalarla iş yapabiliyordu.
Ancak kasım ayında yeniden hileli satışların önünü açan eski sisteme dönüldü. Peki, 2 ayda ne değişmişti?
Yanıtı basit; konut baronları devreye girmişti;
Yabancılara gayrimenkul satışının yüzde 25’ini yapan üyelerden oluşan GİGDER, KONUTDER ve GYODER.
Sık sık mağdurlarının yaptığı eylemlerle kamuoyunun gündemine gelen Sur Yapı’nın sahibi KONUTDER Başkanı Altan Elmas, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı Azerbaycan’da yakalamış, Erdoğan’ı Aliyev’le görüşmeler yaparken ikna etmişti.
Hepsini tek tek yazdık, tek bir yalanlama gelmedi.
Şimdi aynı isimler yine devrede.
Bu sicili kabarık baronlara kimse dur demeyecek mi!
HALEP ORADAYSA ARŞIN BURADA
Hani konut fiyatlarıyla ilgili Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, sık sık ‘denetimi artıracağız’ diyor ya… Hani AKP, yeni açıkladığı Türkiye Yüzyılı Reform Programı’yla ‘hayat pahalılığının temel sebeplerinden olan kira ve konut fiyatlarına neşter vuracakmış’ ya…
Madem hayat pahalılığını durduracaksınız, madem konut fiyatlarını şişirenleri engelleyeceksiniz, siz neşteri önce baronlara vurun! Halep oradaysa arşın burada, bekliyoruz!
Geçen 4 yılda konut fiyatlarını en çok artıran etken birincisi doviz çok yükselince TC vatandaşı olup Avrupada çalışanlar konuta hücum etti. Hali ile Türkler alıyormuş gibi istatistiklere girdi, yurt dışından alınıyormuş gibi görünmedi. Sonuç olarak bu onuda yorum yapan ekonomistlerde bilemediler. Ancak emlak sektöründe olanların bilebileceği bir durumdu. Gelişen turistik bölgedeyim, al-satçı arkadaşlarım var. Satılan gayrımenkullerin %90’nını Avrupada çalışan Türkler ile al-satçılar birbirlerinden aldılar. Kapış kapış gitti.
İkincisi ise ucuz pandemi kredileriydi. Kobi lere batmasınlar eleman çıkarmasınlar diye çuvalla ucuz kredi dağıtıldı, o kredilerin hepsi konut al-sat, doviz ve borsaya gitti. Aradan 2 yıl geçtikten sonra verilen kredileri şirket içinmi kullanıyorlar diye denetlemeye başladılar, o zaman pandemi kredileri alanlar bıçak gibi kesildi.
…Son 5 yılda TÜFE 3,21 kat artarken, konut fiyatları 9,03 kat artmıştır. … demişsiniz. TÜFE nin 3,21 gibi görünmesi TÜİK tendir. 3,21 olduğuna inanacak çok az insan bulursunuz. Fakat 3,21 değil 13,21 deseniz çoğunluğu inandırırsınız.
İnşaat fiyatlarına gelecek olursak benim ölçüm şu: 3 tane sıfır C sınıfı otomatik otomobil ile merkezde ortalama bir semtte katta 3+1 yeni bir daire yaklaşık eşit değerde.