Baronlar… Yabancılara vatandaşlık çetesi-5

Derin bir kuyudayız. Kazıya kazıya aydınlığa çıkmaya çalışıyoruz. Uzun sürecek ama size sözümüz var; güneşi görene kadar devam edeceğiz.

‘Yabancılara vatandaşlık çetesi’ yazı dizisinde çeteyi ve bu çeteyi sınırlayacak kontrol mekanizmasının çarpık yapısını örnekleriyle anlattım. Sırada konut sektörüne hükmeden baronlar var.

***

İLK RAUND

İlk yazıdan bu yana size sürekli hatırlatıyorum; ‘manuel eksper’ ve ‘otomatik eksper’ düzenlemelerini. Tekrar tekrar gündeme getireceğim; zira bu, hileli satışları engellemeye çalışan namuslu cumhuriyet çocuklarıyla milyonları cukkalayanların kavgasındaki ilk raunddu!

Bu yazı dizisini okuyanlar, çetenin sistemini ezberledi ama yeni başlayanlar için tekrar hatırlatalım.

Sistem şöyle işliyor; emlakçı, yabancı bir ülke vatandaşı ve alınacak konutun değerini belirleyecek gayrimenkul değerleme (ekspertiz) firması arasında ‘vatandaşlık’ pazarlığı yapılıyor. Bu pazarlık sonucunda konut fiyatları bazı değerleme firmaları tarafından yabancının vatandaşlık alması için asgari sınır olan 400 bin dolara kadar çıkartılıyor.

Buna imkan sağlayan ise sistemin çarpık yapısı.

Manuel eksper sistemiyle vatandaşlığa konu olan bir evi almak isteyen yabancı istediği bir değerleme firmasıyla anlaşabiliyor.

2021 yılı eylül ayında ise otomatik eksper sistemine geçiliyor. Yani artık yabancı, istediği bir değerleme firmasını seçemiyor, sistemin otomatik atadığı firmalarla iş yapabiliyor.

Ancak kasım ayında yeniden hileli satışların önünü açan eski sisteme dönülüyor.

Peki, ne değişti de 2 ay sonra yeniden eski düzenlemeye dönüldü?

***

KİMLER DEVREYE GİRDİ?

Tarih, 2021 yılının ağustos ayı.

Antalya pilot bölge seçiliyor ve değerleme kuruluşlarının Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü sistemi üzerinden otomatik olarak atanması uygulamasına başlanıyor. Hedef, dediğim gibi yabancı bir ülke vatandaşının, sahte müteahhittin ya da emlakçının istediği bir değerleme firmasıyla anlaşmasını engellemek.

1 aylık bir denemenin ardından düzenleme eylül ayında tüm Türkiye’de uygulanıyor.

Bu uygulamayla söz konusu dönemde fiyat şişirmelerinin önüne geçilmesi konusunda ciddi bir mesafe katediliyor.

E tabii konut fiyatlarının makul seviyelere çekilmesi birilerinin cebine daha az para koyması demek. Yani gayrimenkul baronlarının! Adeta kıyameti koparıyorlar!

Neymiş? Sadece 15 günde milyarlarca lira zarar etmişler.

Sert itirazlar gelince bir komisyon kuruluyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) başkanlığındaki masada, değerleme uzmanlarının meslek birliği olan Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) ve hileli satışları tespitle görevli Gayrimenkul Bilgi Merkezi (GABİM) var ve konut sektörüne hükmeden gayrimenkul baronları…

Kim mi bunlar?

Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER), Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ve Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER).

Söz konusu komisyon toplantıları tartışmalı geçiyor ve bir sonuç alınamıyor.

Yabancılara gayrimenkul satışının yüzde 25’ini yapan üyelerden oluşan GİGDER devreye giriyor. Geçmiş dönemde MÜSİAD Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeliği ve (DEİK) Türkiye-Ürdün İş Konseyi Başkanlığı görevlerinde bulunan GİGDER Başkanı Ömer Faruk Akbal, ekim ayının sonunda Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’la görüşüyor. Kurum, konuyla ilgileneceğini söylüyor.

ERDOĞAN’IN PEŞİNDEN UÇAN BARON

Akbal’ın görüşmesinden günler sonra ise bu kez hamle KONUTDER’den geliyor.

Sık sık mağdurlarının yaptığı eylemlerle kamuoyunun gündemine gelen Sur Yapı’nın sahibi KONUTDER Başkanı Altan Elmas konuyu Beştepe’ye aktarmak istiyor.

Ama Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 26 Ekim’de Bakü’de. Fark eder mi? Altan Elmas gözünü karartmış, hızla Bakü’ye uçuyor ve Erdoğan’ı Aliyev’le yaptığı görüşmeler sırasında ikna ediyor!

E tabii Erdoğan karar verince bürokrasi jet hızıyla işliyor, Cumhurbaşkanlığı’ndan Bakan Murat Kurum’a, Kurum’dan da TKGM’ye talimat… Komisyonmuş falan hepsi hikaye, konu artık tartışmaya kapanmıştır!

Güvenilir kaynaklardan aldığımız bilgiye göre Erdoğan’ı ikna sürecinde, firması GİGDER Yüksek İstişare Kurulu üyesi olan, İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Birliği Genel Sekreteri, Fuzul Tasarruf Finansman AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal’ın da etkili olduğu konuşuluyor.

İşte manuel ekspere böyle dönülüyor. Türkçesiyle bazı değerleme firmalarının doğrudan seçilmesine olanak tanıyan ve konut fiyatlarının şişme nedenlerinden birini oluşturan uygulamaya. Sizi kendi yurdunuzda kiracı yapan döngü için yeniden düğmeye basılıyor anlayacağınız.

***

GİGDER-GYODER-KONUTDER

Manuel eksper düzenlemesine geçilmesinde etkili olan bu üç derneğin üye ve yönetimlerinden birkaç isim sıralasak konu daha net anlaşılacak;

GİGDER Yüksek İstişare Kurulu: Ahmet Çelik (Sinpaş), Erden Timur (Nef), Mahmut Asmalı (MÜSİAD), Mehmet Kalyoncu (GYODER), Nail Opak (DEİK).

KONUTDER üyeleri: Ağaoğlu, Sur Yapı, Kuzu Grup

GYOYDER üyeleri: Rönesans Gayrimenkul, Ağaoğlu, Sinpaş (Bazı firmalar üç ya da iki derneğe de üye) ve Kalyon İnşaat’dan Mehmet Kalyoncu. Kamuoyunda ‘beşli çete’ olarak da bilinen Türkiye’nin en büyük ihalelerinin müdavimi.

İşte karşınızda gayrimenkul baronları.

NET-EGE-EPOS

Ancak ilginçtir, söz konusu derneklerin bazılarının üyeleri arasında yalnızca gayrimenkul sektöründen isimler yok, değerleme kuruluşları da var.

Net Kurumsal Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. GİGDER üyesi. Sahibi Erdeniz Balıkçıoğlu. Ege Taşınmaz Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. de öyle. Sahibi Encan Aydoğdu. Kendisi aynı zamanda hileli satış yapan mülk sahipleri ve emlakçılar için yüksek fiyat biçen değerleme firmalarına ceza vermekle yükümlü TDUB’un eski başkanı!

Epos Gayrimenkul Değerleme Firması Başkanı Neşecan Çekici ise doğrudan GYODER Başkanı.

‘İlginçtir’ dedim. Çünkü geçmiş yazılarda da zaman zaman değindiğim gibi bazı konut satıcıları ve müteahhitler mülkünün gerçek değerini raporlayan değerleme uzmanını sevmez. Dinleri imanları paradır, çıkarına düşkündür, yeter ki fiyat şişsin, gerisi önemli değil. İstediği değeri çıkaracak değerleme firmaları onlar için bulunmaz nimettir.

Ayrıca…

Değerleme uzmanları SPK mevzuatına göre emlakçılık yapamazlar. Bu yasaktır ve cezası ağırdır. Lisansınızı elinizden alırlar.

Ama gelin görün ki konut sektörüne hükmeden, emlakçılar ve müteahhitlerden oluşan GİGDER ve GYODER gibi kuruluşlarda, emlakçılık yapmaları yasak Net, Ege ve Epos gibi değerleme firmaları var! Ne diyelim, hayırlı işler!