2022 yılına girerken küresel jeopolitik ve Türkiye

Nejat Eslen yazdı…

Karlı bir sektör haline gelen  pandeminin küresel ekonomideki ve jeopolitikteki etkileri,  önümüzdeki süreçte de yeni varyantlarla devam ederken, artık bir krize dönüşen iklim değişikliği (küresel ısınma) ise önümüzdeki süreçte etkisini giderek artırarak, küresel müşterek tedbirlerin alınmasını gerektirecektir.

ABD TEK KUTUPLU DÜZENDE BELİRLEDİĞİ JEOSTRATEJİK HEDEFLERİ GERÇEKLEŞTİREMEDİ

Geriye dönüp bir bakalım, ABD jeopolitiği neleri amaçlamıştı?

ABD’nin tek kutuplu dünya düzeninin patronu olduğu süreçte, 1997 yılında Pentagon’un yayımladığı ‘’Dört Yıllık Savunma Gözden Geçirme Raporunda’’ ABD’nin stratejik hedefleri şu şekilde sıralanmıştı:

-Hasım bölgesel koalisyonların ya da hegemon güçlerin ortaya çıkmasının önlenmesi.

-Denizlerde serbestliğin garanti edilmesi, deniz ulaştırma hatlarının, hava yollarının, uzayın güvenliğinin sağlanması.

-Kilit pazarlara, enerji kaynaklarına ve diğer stratejik kaynaklara kesintisiz erişimin sağlanması.

Geçen süreç içinde ABD bu hedefleri gerçekleştirmekte zorlandı.

Çin ve Rusya ABD karşısında rakip güçler olarak yükseldi. ABD donanması küçülmekte ve yıpranmakta, ABD denizaşırı çok sayıda üssünü idame ettirmekte zorlanmakta.

Çin, Kuşak Yol İnisiyatifi ile küresel çapta doğal kaynaklara ve pazarlara erişim sağlamakta.

ABD artık uzay ve teknoloji geliştirme yarışında Çin ile rekabet etmek zorunda.

 Üstelik, Çin-Rusya yakınlaşması giderek iki kutuplu bir dünya düzenine evrilirken, ABD’nin küresel liderliğini sürdürmesi giderek zora girmekte.

Artık jeopolitik ortam ve şartlar değişti. Artık tek kutuplu dünya düzeninin şartları geçerli değil. Bu nedenle de 2022 yılı ve sonrasında, ABD ile Çin-Rusya arasındaki güç mücadelesinin daha kızıştığını izleyeceğiz.

2022 yılı ve sonrasında ABD’nin, aynı zamanda, Hem Çin’i ve hem de Rusya’yı karşısına alarak ne kadar büyük bir hataya düştüğünü, de izleyeceğiz… 

ABD’NİN İÇ CEPHESİ ZAYIFLIYOR

ABD artık sorunlu ve sorunları giderek büyüyen bir ülkedir.

Z.Brzezinski, 2011 yılında yayımladığı ‘’Stratejik Vizyon’’ adlı kitabında ABD’nin;

-Sürdürülemez hale gelen borçlarını;

-Kusurlu finansal sistemini;

-Gelir eşitsizliğini;

-Çürüyen ulusal altyapıyı;

-Cahil Amerikan halkını ABD’nin zayıf tarafları olarak açıklamıştı.

ABD devlet sisteminin bu zayıf taraflarına şu hususların da eklenmesi gerekmektedir;

-Bencil, baskıcı ve yıkıcı dış politikalar, yaptırımlar, başlattığı tahrip edici savaşlar, rejim değiştirme gayretleri, Afganistan örneğinde olduğu gibi taahhütlerine uymadan tek taraflı kararlar alması nedenleri ile ABD’nin güvenilirliğinin yıpranması ve ABD politikalarına desteğin azalması;

-Borçların giderek artarak 28 trilyon dolara ulaşması;

-Yoksulluk, evsizlerin giderek artan sayısı;

-Kötü sağlık sistemi;

-Ordu içinde giderek artan disiplinsizlik sorunları;

-Giderek büyüyen gelir dağılımındaki adaletsizlik;

-Giderek artan kutuplaşmalar;

-Yükselen ırkçılık;

-Halkın aşırı silahlanması.

ABD’deki kutuplaşmanın bir darbeye kadar gidebilecek ayaklanmaya neden olması ihtimali Amerikan halkını, yönetimini ve eski askerleri kaygılandırmakta ve eski askerler zaman zaman bu konudaki kaygılarını dile getirmekteler.

En son Aralık ayında üç emekli general, Washington Post’ta yayımladıkları makalede, ‘Amerikan ordusunun 2024 yılında gerçekleşecek seçimlerde ayaklanma için hazırlıklı olması gerektiğini’’ ifade ettiler.

Bütün bu gelişmeler, ABD’nin iç cephesinin zayıfladığını göstermektedir.

Bütün bunlar, ABD’nin iç cephesinin, rakipleri ve özellikle de Çin için kırılgan bir hedefe dönüştüğünü göstermektedir. 

ÇİN’İN DOLAYLI TUTUM STRATEJİSİ

Çin’in amacı, yirmi birinci yüzyılın ilk yarısından önce küresel liderliği ele geçirmek ve Çin odaklı yeni bir dünya düzeni kurmaktır.

ABD’nin en güçlü rakibi Çin’in ekonomik büyümesi, Kuşak Yol İnisiyatifi ile jeopolitik nüfuz alanını genişletmesi, ABD’nin çabaları ile yavaşlatılsa da durdurulması mümkün olmamaktadır.

Çin’in uygulamakta olduğu ve 2022 yılı ve sonrasında da  uygulayacağı jeostratejiyi anlamak için şu özlü sözleri dikkate almak gerekmektedir:

Sun Tzu;

’’ Ustalık düşmanın direncini savaşmadan kırmaktır.’’

‘’En iyi strateji, düşmanın stratejisine saldırmaktır.’’

Deng Ziaoping;

‘’Sakince gözlemle, durumun güvenliğini sağla, sorunlarla sadece mücadele et, yeteneklerini gizle ve zaman kazan, düşük profil göstermede başarılı ol ve asla liderlik iddiasında bulunma.’’

Çin zaten yıllardır bu ‘’dolaylı tutum’’ stratejisini uygulamaktadır.

Çin’in küresel jeostratejisi, ABD ile ağır bir çarpışmaya girmeden, sabırla, küresel liderliğe yükselmeyi amaçlamaktadır.

ABD’nin iç cephesi zayıfladıkça bu dolaylı strateji ivme kazanacaktır. 

RUSYA MEŞRU MÜDAFAA HALİNDE

ABD silah sanayii dış politika kararlarında etkilidir.

ABD silah sanayii için NATO ve NATO’yu gerekli kılacak tehdide ihtiyaç vardır.

Bu rol Rusya’ya verilmiş ve Rusya hedef seçilmiştir.

 Bu nedenle de NATO, Soğuk Savaş bittikten sonra, ABD tarafından Rusya’ya doğru genişletilmiştir.

Rusya’nın en büyük güvenlik kaygısı, NATO’nun kendi sınırlarına doğru genişletilmesi, NATO ile kendi toprakları arasındaki tampon bölgenin yok edilmesidir.

Günümüzde çekirdek NATO, ABD, Birleşik Krallık, Baltık ülkeleri, Polonya, Romanya, Bulgaristan ve Rusya’yı çevreleme hattının ikmal üssü haline gelen Yunanistan’dan ibarettir.

ABD, NATO ile Rusya’yı çevrelemek ve Karadeniz havzasında sıkıştırmak istemektedir.

Ukrayna’yı da NATO üyesi yapmak isteyen ABD’nin bu ülkedeki hamlelerine karşı Rusya, Ukrayna sınırında ciddi bir askeri yığınak yapmış, daha sonra gerginliğin önlenmesi için, ABD’nin önüne NATO’nun daha fazla genişlemesini önleyen bir antlaşma metni koyarak, yığınağını diplomatik atakla desteklemiştir.

2022 Yılı ve sonrasında Karadeniz havzasındaki gerginliğin devam etmesi beklenmelidir.

TÜRKİYE’NİN İÇ CEPHESİ GİDEREK ÖNEM KAZANMAKTA

Kendinizi belli bir arazi kesimini savunmaktan sorumlu general yerine koyun.  

Size tahsis edilen araziyi savunmak için öncelikle bu araziyi kime karşı savunacağınızı bilmeniz, yani düşmanınızın kim olduğunu bilmeniz, yani düşmanınızı tanımanız, onun gücünü tanımlamanız  gerekir.

Daha sonra, görevli general olarak, sizin sorumluluğunuza verilen bölgeyi daha iyi savunabilmek için, kendinizi düşman komutanının yerine koymanız, eğer siz düşman komutanı yerinde olsaydınız, nasıl bir saldırı planı ile nerelere saldırırdınız şeklinde düşünmeniz ve size tahsis edilen kaynaklarınızı buna göre düzenlemeniz gerekirdi.

Devlet yönetiminde de bu böyledir.

Devlet yönetiminde savunma kavramının yerini güvenlik kavramı alır. Güvenliği sağlanacak olan ise karası, denizi, havası, siber ortamı, ekonomisi, finansı, anayasal düzeni ile Türkiye Cumhuriyet Devletidir.

Saldırıya uğrayacak olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin iç cephesidir.

Nasıl belli bir arazinin savunulmasından sorumlu kişi sorumlu general ise, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin iç cephesinin güvenliğini sağlayacak olan da seçilmiş sorumlu siyasetçidir.

Demokrasilerde bu böyledir.

İşte bu nedenle de sorumlu siyasetçinin seçimi önemlidir.

İç cephenin güvenliğini sağlamaktan sorumlu siyasetçi de, sorumlu general gibi, iç cepheye saldırmakta olan, saldıracak olan hasımlarını tanımalı, tanımlamalıdır.

Sorumlu siyasetçi, hasımlarının iç cephenin hangi zayıf taraflarına saldırmakta veya saldıracak olduğunu da kavramalıdır.

İç cephenin selameti için bu gereklidir.

Çünkü, aslolan iç cephedir.

Demokrasilerde iç cephenin sorumlu komutanını (siyasetçisini) seçmek sizin görevinizdir.

Bu nedenle sizin göreviniz önemlidir.

Türkiye ciddi bir ekonomik-mali kriz içindedir.

Abrakadabra yöntemleri ile bu süreç karşılanmak istenmektedir.

Yönetim, yoksulluk, işsizlik, gelir dağılımındaki adaletsizlik, yolsuzluk, eğitim, hukuk, demokrasi sorunları giderek ağırlaşmakta, kutuplaşma artmakta, rejim değişikliği ile ilgili kaygılar çoğalmaktadır.

Bu şartlarda Türkiye, Ege denizinde ve Doğu Akdeniz’de Atlantik yapısı tarafından çevrelenmektedir.

NATO üyesi olan Türkiye, Karadeniz havzasındaki gerginlikte, ABD ile Rusya arasında sıkışabilir.

İşte bu şartlarda, 2022 yılı ve sonrasında Türkiye’nin güçlü bir iç cepheye ve iç cepheyi güçlü tutacak siyasetçilere olan ihtiyacı giderek artacaktır…

Mutlu, sağlıklı, barış içinde yeni bir yıl ve yıllar dileği ile…