İsrail’in Gazze’deki vahşeti neleri gösterdi?

Barış Doster yazdı…

İsrail’in Gazze’de uyguladığı vahşet, pek çok açıdan acı derslerle dolu. Bölgesel dengeler, küresel rekabet, ittifak ilişkileri, vekâleten yürütülen savaşlar, büyük aktörler arasındaki çelişkiler, Gazze’de açıkça görülüyor.

Sıralayalım…

Birincisi, ABD; sınırsız biçimde İsrail’i desteklese bile, ABD kamuoyunda eleştirel sesler de duyuluyor. Üstelik ABD’nin sınırsız desteğinin, dünyada zaten yüksek olan ABD karşıtlığını daha da yükseltmesi, ABD müesses nizamında da endişe yaratıyor.

İkincisi, İsrail’in, İbrahim Anlaşmalarıyla Arap ülkeleriyle ilişkilerinin normalleşmesine, bu sürecin zirvesinin de İsrail – Suudi Arabistan anlaşması olarak öngörülmesine İran kaygıyla yaklaşıyordu. Bu yakınlaşma, şimdilik durdu.

Üçüncüsü, İran’ın; Lübnan’da, Filistin’de, Irak’ta, Suriye’de, Yemen’de güçlü bir nüfuzu var. Gazze’de yaşananlar, bu sorunun bölgesel boyuta evrilmeyeceğini, ülkeler arasında açıktan savaşa dönüşmeyeceğini gösterdi. İran doğrudan savaşmıyor, vekil güçleri aracılığıyla savaşıyor.

Dördüncüsü, Rusya ve Çin; Filistin’e yakın, Hindistan ise İsrail’e.

Beşincisi, ABD’nin, Ortadoğu’dan büyük ölçüde çekilip, önceliğini Çin’i çevrelemeye ve Ukrayna’yı desteklemeye vereceğine ilişkin hesaplar bozuldu. ABD’nin, İsrail vahşetini durdurmasının, İsrail’i ateşkese ikna etmesinin çok zor olduğu bir kez daha görüldü.

Altıncısı, Birleşmiş Milletler’in, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın, Arap Birliği’nin ne kadar etkisiz oldukları bir kez daha anlaşıldı.

Yedincisi, ABD’nin; BM’deki oylamalarda Afrika ülkeleri, Latin Amerika ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri üzerinde eskisi kadar etkili olamadığı da açığa çıktı.

Sekizincisi, ABD ve Avrupa; İsrail’e verdikleri sınırsız destek nedeniyle, kendi değerlerini, kurallarını, ilkelerini, kurumlarını hiçe sayan, bu konuda çifte standart güden politikalarını bir kez daha ortaya koydular. Dillerinden düşmeyen kurumların ne denli işlevsiz, kuralların ne kadar etkisiz olduğu bir kez daha görüldü. Kendi koydukları kurallara uymayan, kendi kurdukları kurumları harekete geçirmeyen ikiyüzlü politikaları bir kez daha açığa çıktı.

Dokuzuncusu, 1967 Arap – İsrail Savaşı’nın (Altı Gün Savaşı), Arap dünyası açısından, laik karakterli Arap milliyetçiliği açısından, Mısır ve C. A. Nasır açısından çok olumsuz sonuçları olmuştu. Mısır Sina Yarımadası’nı, Suriye Golan Tepeleri’ni, Ürdün Batı Şeria’yı kaybetmişti. Arap dünyasında etkileri bugün bile hissedilen o savaş, derin bir acı ve mağlubiyet hissi yaratmıştı. Eğer İsrail vahşeti durdurulmaz ve İsrail Başbakanı B. Netanyahu hedefine ulaşırsa, Arap dünyası, 1967 yılındakine benzer bir mağlubiyet hissi yaşayabilir.

Sonuçta, Gazze’de yaşananlarda dünyanın büyük bölümü, kötü bir sınav verdi.